własnej osooie wytworzone pod wpływem innycn ludzi; wreszcie czwarty- jazn odzwierciedlona, czyli zespół wyobrażeń o sobie „odczytanych” z wyobraźni innych ludzi o nas samych
Jedną z pierwszych i najbardziej znanych koncepcji typów osobowości jest klasyfikacja stworzona przez Hipokratesa. który wyróżnił cztery następujące typy osobowości:
> Sangwinik- to człowiek łatwo zapalający się, ale i szybko gasnący, żywego usposobienia, aktywny, ale niewytrwały, rozpraszający się i zmienny w swych działaniach, łatwo poddający się silnym uczuciom radości, gniewu, obrazy itp., ale i szybko o nich zapominający.
> Choleryk- to człowiek równie pobudliwy, jak sangwinik, ale w przeciwieństwie do niego wytrwały w działaniu i w uczuciach.
> Flegmatyk- to człowiek mało pobudliwy, ale ulegający gwałtownym uczuciom i nie podejmujący łatwo nowych działań, wytrwały w działaniach rozpoczętych i w uczuciach długo zachowujący sympatię lub urazę.
> Melancholik- to człowiek słabo reagujący uczuciowo i mało aktywny, ale jednocześnie wytrwały zarówno w działaniu jak i w uczuciach.
Hipokrates za podstawę klasyfikacji przyjął ogół cech, takich jak: emocjonalność, aktywność i oddźwiękowość, składających się tylko na temperament człowieka. Typologia osobowości Hipokratesa ma więc charakter psychologiczny i aspołeczny.
Do bardziej znanych psychologicznych typologii osobowości należy klasyfikować C. G. Junga. wyróżnia on dwa zasadnicze typy osobowości: introwertyka tj. człowieka, który całą swą energię obraca niejako do wewnątrz, oraz ekstrawertyka, kierującego swoją działalność na otoczenie, na zewnątrz. W każdym z wymienionych typów osobowych Jung wyróżnił ponadto cztery podtypy, a mianowicie: myślący, uczuciowy, intuitywny i zmysłowy.
Spośród socjologicznych klasyfikacji typów osobowości wymienić należy klasyfikację F. Znanieckiego. wskazującego na:
> Człowieka dobrze wychowanego- to taki człowiek, który nie tylko nabył umiejętności zachowania się w towarzystwie, ale zdobył wykształcenie w toku długiego pobytu w różnego typu szkołach, dzięki któremu cechuje go duży szacunek dla autorytetów, jednostek lub grup o uznanej wartości, dążenie do uzyskiwania pozytywnych ocen w zakresie wykonywanych prac.
> Człowiek pracy- to typ osobowości ukształtowany od wczesnego dzieciństwa w kręgach ludzi pracujących, zwłaszcza fizycznie, człowiek uczestniczący w tej pracy i pozostający pod wpływem ludzi zaprzątniętych przede wszystkim swoją pracą. W kręgach tych nie ocenia się stopnia przygotowania do przyszłych zadań, lecz aktualne wykonanie zadań ważnych dla utrzymania rodziny, warsztatu, gospodarstwa.
> Człowiek zabetwy- człowiek u którego w życiu dojrzałym panują dążności zabawowe rozwinięte pod wpływem kręgów rówieśniczych, w których bawił się w „dzieciństwie” i w młodości. Ten typ osobowości kształtuje te warstwy i klasy społeczne, które nie są zmuszone do pracy na własne utrzymanie. Ludzie zabawy każda wykonywana funkcję społeczną traktują jako zabawę, przy czym kładą ogromny nacisk na zasadę fair play, także w polityce i wojnie.
> Ludzie, którzy nie podpadają pod żadna z wymienionych kategorii, czyli nie poddają się naciskom swych kręgów, odrzucają obowiązujące w nich ideały osobowości i tworzą nowe, wprowadzają innowacje w kulturze i we wzorach zachowania, nazywa Znaniecki zboczeńcami.
Wyodrębniając powyższe typy osobowości Znaniecki przyjmuje, że są one ukształtowane pod wpływem ról społecznych wvstenuiacvch w kręgach społecznych_do których jednostka należy. Decydujący