skrypt012 (2)

22 Laboratorium Podstaw Elektrotechniki I

miruly pierwszej Aj potencja! dodatni, do drugiej anody A2 również potencja! (Indntni, ale o większej wartości niż do anody A j[.

Rys.7. Schemat lampy oscyloskopowej.

Pola elektryczne wytworzone w tej części lampy powodują przyspieszenie elektronów po takich drogach, aby na ekran lampy trafiły one w postaci skupionej wiązki i wywolaty na ekranie ostrą plamkę. Strumień elektronów przebiega pomiędzy dwiema parami płytek odchylania pionowego i poziomego. Jeżeli do płytek przyłożone jest napięcie, to strumień ulega odpowiedniemu odchyleniu.

Napięcie badane, zmienne w czasie, przykładane jest do płytek odchylenia pionowego Y-Y zazwyczaj poprzez dzielnik napięcia oraz wzmacniacz z regulowanym wzmocnieniem. Pionowe odchylenie plamki świetlnej na ekranie jest proporcjonalne do chwilowej wartości badanego napięcia. Na ekranie obserwowalibyśmy tylko pionową linię prostą.

Rys.8. Napięcie piłowe.

Aby obserwować zmianę przyłożonego napięcia w funkcji czasu, do płytek odchylenia poziomego musi być przyłożone dodatkowo odpowiednio zmieniające się napięcie. Najczęściej przykłada się w osi X~X napięcie o kształcie piłowym (rys.8), tj. napięcie, które rośnie od zera do pewnego maksimum a następnie bardzo szybko maleje do zora. Napięcie to, przyłożone do płytek odchylenia poziomego powoduje, żo plamka porusza się mchem jednostajnym z lewej strony na prawą, przy czym bardzo szybko przeskakuje ponownie do lewego skrajnego położenia i znów powtarza ruch jednostajny w prawo. Gdyby na płytkach Y-Y nie było napięcia, a do płytek X-X przyłożone byłoby napięcie podstawy czasu, to na ekranie widoczna będzie linia pozioma. Napięcie piłowe jest wytwarzane w oscyloskopie przez generator podstawy czasu.

Jeżeli na strumień elektronów działają jednocześnie napięcia płytek Y-Y i X-X, to na ekranie będzie on zakreślał krzywą u=f(t). Aby krzywa ta była nieruchoma na ekranie, częstotliwość napięcia podstawy czasu musi być równa częstotliwości badanego napięcia, lub też stanowić jego określoną krotność. Zgodność tych częstotliwości zapewnia specjalny układ synchronizujący. Na rys.9 przedstawiono schemat oscyloskopu katodowego.

Rys.9. Schemat blokowy oscyloskopu.

Oscyloskop zasilany jest z sieci 50 Hz przez odpowiedni zasilacz. Większość nowoczesnych oscyloskopów pozwala badać nie tylko przebieg napięcia w funkcji czasu ale również jednej wielkości w funkcji drugiej. W tym celu należy