Skrypt PKM 1 00004

8

[5]    Mały poradnik mechanika. T. II. WNT. Warszawa 1988.

[6]    PN-77/M-0210I - Tolerancja i pasowanie.

[7]    PN-77/M-02102 - Tolerancja i pasowanie. Układ tolerancji wałków i otworów o wymiarach do 500 mm.

[8]    PN-77/M-02136 - Układ tolerancji kątów.

[9]    PN-77/M-02137 - Tolerancja kształtu i położenia. Normy i określenia.

[10] PN-80/M*02138 - Odchyłki kształtu i położenia.

1J. Zadania z rozwiązaniami

Zadanie 1.1

Do wymiaru £30 tolerancje wynoszą 21 pm dla klasy JT1 i 33 pm dla klasy JT8. Jakie luzy otrzymamy dla pasować 0 30 Hl/sl i 0 30 JS/hS, jeżeli z tablic odczytano:

30 sl - dolna odchyłka 35 pm,

30 J8 - górna odchyłka 20 pin?

Rozwiązanie

Dla wymiaru suwliwego // dolna odchyłka wynosi 0, a dla wymiaru h górna odchyłka wynosi 0. stąd odchyłki wymiarów wynoszą w pm:

21 =£5

030 HI = 030    gdyż El = 0, a ES - EI = T₀ - 21 pm,

0 = £/

56 = es

030 *7 = 030    gdyż ei = 35, a es - ei = T_w « 21 pm,

0 = £/

Ln^^ES-ci^ll-35= - 14 pm, dl a pasowania 030 //7/s7

= £/-« = 0 - 56 « -56pm.

Analogicznie dla pasowania 030 jg/j,g

030 J8 = 030

20 = ES -13 = £/

0 30 hi = 0 30 — ES — « = 20 — (— 33) = 53 pm,

^*i« =■ EI — es = —13 — 0 = —13 pm.

Odpowiedi:

Dla pasowania 0 30 //7/s7 otrzymujemy luzy w przedziale <—14--56pm>, a dla 0 30 J8//18 w przedziale <53--13pm>.

Zadanie 1.2

Z jakimi odchyłkami należy wykonać wymiar b = 50f, tak aby wymiar wypadkowy x mieścił się w zakresie:

a)    x = 150 - 150,3,

b)    x = 150 - 150,2.

Długość wałka wykonano według rys. 1.1 z dokładnością a = 200 ± 0,1.

X

b

Rozwiązanie

W przypadku, gdy wymagamy określonej dokładności dla wymiaru wypadkowego rozwiązanie może być jednozna

O.

czne, nieoznaczone lub sprzeczne. O rozwiązaniu decyduje możliwość spełnienia warunku

Rys.1.1

gdzie:

T_ti - tolerancja i-tego wymiaru w łańcuchu wymiarów. W obecnym zadaniu

T„=>T'+ T_h i T,>0 i T_k> 0 (U)