— szkieletowych stalowych: 2 cm na 100 m długości lub szerokości,
— prefabrykowanych: 3 cm na 100 m długości lub szerokości,
— żelbetowych: S cm na 100 m długości lub szerokości.
Następnie ustala się poziom odniesienia, tj. utrwalony poziom, w stosunku do którego odmierza się w teienie poszczególne poziomy budynku, poczynając od spodu fundamentów i określa różnicę tego poziomu i poziomu najbliższego reperu. Zazwyczaj poziom odniesienia odpowiada poziomowi wierzchu podłogi przyziemia. Ustalenie dalszych poziomów odbywa się za pomocą ńiwelatora, bądź poziomnicy wodnej.
Wykop szerokoprzestrzenny wykonuje się do spodu posadzki podziemia, a po zaznaczeniu obrysu ław można przystąpić do wykopów pod same ławy; w przypadku zaś ich przekopania należy nie zakopywać tych miejsc, lecz wypełnić chudym betonem (rys. 3.2). Z tych względów bardziej pożądane są ławy betonowe lub żelbetowe.
Rys. 3.2. Pękanie ścian zewnętrznych na skutek zasypania zagłębienia ziemią spulchnioną
Podział gruntów na 16 kategorii, w zależności od trudności odspajania, podany jest w normie PN-68/B-06050. Roboty ziemne z zaznaczeniem narzędzi używanych przy wykopie w danym gruncie z jednoczesnym określeniem spulchnienia, tj. procentowego powiększenia objętości gruntu odspojonego do jego pierwotnej objętości.
Narzędzia stosowane przy kopaniu ręcznym, to: łopaty, szufle, oskardy i drągi. Do wykonywania wykopów w gruntach powyżej VI kategorii stosuje się młoty pneumatyczne i materiały wybuchowe. Można też stosować maszyny: koparki, spycharki i zgarniarki. Sposób wykonania szeroko przestrzennego wykopu o głębokości 3,5 m przedstawiony jest schematycznie w dwóch wariantach na rys. 3.3 i 3.4. W pierwszym przypadku koparka wykonuje pracę trzema posuwami, a samochody-ładowarki podjeżdżają w trzech poziomach. W drugim przypadku wykonuje wykop tylko jednym posuwem, a samochody wjeżdżają na dno wykopu.
Transport ziemi (urobku) w kierunku pionowym odbywa się za pomocą przenośni-
101