skanuj0008 (370)

6. Wartości przyrodnicze Polski - stan, zagrożenia i ochrona

218

Usłonecznienie

Pory roku

Długość okresu wegetacyjnego

Średnie usłonecznienie w naszym kraju wynosi 1500 h rocznie. Jest ono najwyższe w sierpniu, zwłaszcza w części południowo-wschodniej (na nizinie lubelskiej), najniższe w grudniu. Większość dni w ciągu roku w naszym kraju (60—70%) to dni pochmurne, przy czym największym zachmurzeniem charakteryzuje się w północnej Polsce listopad i grudzień, a w południowej Polsce wrzesień i październik.

Z przejściowym charakterem klimatu wiążą się pory roku wyróżniane na podstawie średniej dobowej temperatury powietrza. Ich początek i długotrwałość w różnych częściach Polski są różne. I tak:

■    przedwiośnie (tempeatura 0,1—5°C), charakteryzujące się dużą zmiennością pogody, zróżnicowanymi opadami, gwałtownymi zmianami ciśnienia i silnymi wiatrami, na zachodzie kraju zaczyna się w ostatniej dekadzie lutego i trwa ok. 40 dni, podczas gdy we wschodniej części Polski w połowie marca i trwa tylko 20 dni;

■    wiosna (temperatura 5,1—15°C, chociaż niekiedy ponad 20°C), z chłodnymi nocami, dużym nasłonecznieniem i małą ilością opadów, na zachodzie kraju rozpoczyna się pod koniec marca i trwa ok. 2 miesiący, na wschodzie zwykle przypada na kwiecień, niekiedy rozpoczyna się już w marcu;

■    lato (temperatura powyżej 15°C), z pogodą często zmienną, zależnie od kierunku napływu mas powietrza, trwa w zachodniej części kraju zwykle od początku czerwca do końca drugiej dekady sierpnia, podczas gdy we wschodniej Polsce rozpoczyna się już pod koniec maja i trwa dłużej, bo ok. 100 dni;

■    jesień (temperatura 5— 15°C), która podobnie jak lato ma pogodę zależną od kierunku napływających mas powietrza, zaczyna się na zachodzie kraju w ostatniej dekadzie sierpnia i trwa do połowy października, natomiast na wschodzie zwykle rozpoczyna się już we wrześniu i trwa 40—45 dni;

■    przedzimie (temperatura 0,1—5°C), z nagłymi zmianami ciśnienia, silnymi wiatrami i dużym zachmurzeniem, panuje w zachodniej części Polski od końca października do końca drugiej dekady grudnia, na wschodzie Polski zaczyna się na ogół już w połowie października i ustępuje zimie najczęściej już w pierwszej dekadzie grudnia;

■    zima (temperatura poniżej 0°C) charakteryzuje się pogodą zależną od kierunku napływu mas powietrza: jeśli napływają one znad Adantyku, jest łagodna, deszczowa i pochmurna, jeśli z centralnej Azji — sucha, słoneczna, mroźna, choć niekoniecznie śnieżna, jeśli natomiast Polskę obejmują masy powietrza arktycz-nego, zima odznacza się dużymi opadami śniegu i dużym zachmurzeniem. Trwa ona ok. 60 dni na zachodzie kraju i ok. 90 dni na wschodzie, a w regionie suwalskim nawet 115 dni.

Długość okresu wegetacyjnego różni się w różnych częściach kraju niemal o dwa miesiące i wynosi: 180 dni na Pojezierzu Suwalskim i Ełckim, 190 dni na Pojezierzu Mazurskim i Kaszubskim, 200 dni we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego, 210 dni na Nizinie Podlaskiej, Mazowieckiej i w pasie wyżyn, 220 dni w Wielko-