” auama tc zależą bezpośrednio od /uiliiu wysokości Słońca i różnic długości dnia w po, szczególnych porach roku. Nu równiku zmlnny wysokości Słońca dochodzą do 23,5*, na zwrotnikach - do 47°. Długość dniu nu równiku jest atutu, za kręgiem polarnym waha się od 0 do 24h. Posługując się jcs/c/c rn/ procentowym wskaźnikiem insolacji dobowej (li-czonej względem insolacji nn równiku, 15 marcu), stwierdzamy, że roczne wahania bez-pośredniego promieniowaniu słonecznego nu równiku wynoszą zaledwie 15%, na 30. równoleżniku pótkuli północnej wzrastają do 69%, nu 50. równoleżniku sięgają 95% (maksimum), na biegunie wynoszą 78%. Nu półkuli południowej zakres zmian sezonowych insolacji jest nieco większy. Nn przykłud, nu 50° szerokości geograficznej południowej insolacja w grudniu osiągu 109%, w czerwcu obniża się do 7%, czyli amplituda jej zmian wynosi 102, a nic 95%, juk nu półkuli północnej. Grudniowe maksimum jest w tym przypadku większe wskutek zbliżeniu Ziemi do Słońca podczas lata na półkuli południowej. Okazuje się więc, żc zmiany insolacji Ziemi wykazują dość złożone prawidłowości i nie pozostają w prostej zależności od odległości od równika, a nawet nie są zupełnie symetryczne na obu półkuluch.
Rozważając insolację w różnych strefach geograficznych, trzeba jeszcze uwzględnić relacje wielko-ści tych stref - zajmowaną przez nic powierzchnię kuli ziemskiej. Powierzchnia między równikiem i 5, stopniem szerokości geograficznej jest równo powierzchni kuli ziemskiej za kręgiem polarnym, tj. między 66° i 90°, połowa powierzchni półkuli Jest zawarta w strefie do 30. równoleżnika. Te geometryczne relacje wykazują, jak wielką rolę odgrywają procesy, zachodzące w strefie niskich szerokości geografie^
Tab. 9.2. Długość (rwania dnia 22 czerwca i 22 grudnia w zależności od szerokości geograficznej
Szerokość gcogruflcznu |
22 VI |
22X11 |
90*N |
(6 miesięcy) |
- |
80®N |
(4 miesiące) |
- |
70°N |
(2 miesiące) |
- |
66,5®N |
24 h |
0 |
60*N |
18 b 27' |
5 h33’ |
50*N |
16 h 18' |
7h24’ |
40*N |
I4h52' |
9 h 06* |
30*N |
13 h 56' |
10 h 04’ |
20*N |
13 h 12' |
10 h 48' |
10*N |
12 h 35' |
11 h 25' |
0* |
12 h |
12 h |
10*S |
11 h 23* |
13 h 12' |
20eS |
101)40' |
13 h 56' |
66,5*S |
0 |
24 h |
70“S |
(2 miesiące) | |
80*S |
■. - . |
(4 miesiące) |
(6 miesięcy) |
1%