SNC03753

dwiema zróżnicowali

W iZCZMólnoii ^'_/ⁿ!^mllP ~ P°^ra> sezon) nazywa się wiatry zmieniające sezonowo kierunek, z wetirńLk 77 7    ^atóm °d morza, zimą - znad lądu. Powstawanie monsunów wiąże sit

‘ _w^cyrfculacyjnych i sezonowąprzemiennością układów barycznych nad lądami Imo-, Wyróżnia się monsuny równikowe, międzyzwrotnikowe i pozazwrotnikowe: monsuny let-m® ~ morskie i Zimowe - lądowe. Nazwę „monsun" wprowadził w 1650 r. Varenius i najpierw uły> wano jej do określenia wiatrów nad Morzem Arabskim (Słownik meteorologiczny. 2003).

Cyrkulacja monsunowa stanowi przykład połączenia w jeden system elementów* ogólnej cyrkulacji atmosfery z cyrkulacją sterowaną przez regionalne, sezonowe ośrod. 1 ki aktywności atmosferycznej, W lecie na półkuli północnej strefa zbieżności między.! zwrotnikowej (ITCZ - Intertropical Comergence Zonę) odsuwa się od równika na i północ. Dzieje się tak na całym obwodzie Ziemi. Jednak na odcinku, obejmującym Oce-J an Indyjski i południowo-wschodnią Azję przemieszczenie letnie ITCZ przybiera wyjąt. j kowo duże rozmiary. Front międzyzwrotnikowy sięga daleko poza 30. równoleżnik (rys. 10,3a). Oznacza to, że pasat półkuli południowej przekracza równik, a jego kierunek! z południowo-wschodniego zmienia się południowo-zachodni pod wpływem odmiennej go ułożenia siły Coriolisa względem kierunku ruchu powietrza na obu półkulach! Przepływ powietrza z południowego zachodu na północny wschód odpowiada cyrkuli ęji, kształtującej się na południowych i wschodnich peryferiach Niżu Południowoazjal tyckiego. Układ ten wspiera sezonową wędrówkę południowej komórki Hadleya i wy-woluje destrukcję komórki północnej. Niewątpliwy wpływ na kierunek prądów pól wietrznych wywierają też Himalaje; pod ich wpływem formuje się konwergencja i rozwi

ja się zachodnia składowa ruchu.

Wpływy termiczne nagrzewającego się latem kontynentu sięgają nad Azją górnej" troposfery. Na poziomie 200 hPa jest widoczne wielkie zaburzenie panującego w górnej troposferze przenoszenia zachodniego (rys. 10.3b). Wywołuje je rozległy anty cyklon* uformowany wskutek termicznej deformacji powierzchni izobarycznych - ich „wynie| sienią” w cieplej atmosferze. Na południowych peryferiach górnego antycyklonu rozwi* ja się wschodnie przenoszenie mas powietrza, które rekompensuje dopływ powietrz^ spowodowany przez dolne wiatry południowo-zachodnie i zachodnie (monsun letni)!

W zimie układy batyczne nad Azją i Oceanem Indyjskim zmieniają się zarówno nn ° ł^i ^ *^W    troP°sferze. Strefa konwergencji międzyzwrotnikowej odsuwa §|

neńtaln™ V ^PaSat ~ ^P°^wietrze zwrotowe - ściera się z powietrzem polamo-konty nej troLJ^T ^pfZe? ^dolny    wschodnioazjatycki (rys. 10.4a). W doi

troposferze natoSf^ ?^rkulaq*^a P^ółnocn°-wschodnia (monsun zimowy). W górni wyPacyfik    Panoszą się na półkulę południową i środki!

I :    ją - ponad Zimnym i zanikającym z wysokością antycyklonem ro!