W głębokich kotlinach górskich tworzą się zastoiska chłodu na wielką jjólnic w zimie, przy bezchmurnym niebie. W Polsce z najjaskrawszym tego pr/yH^U tn mamy do czynienia w Kotlinie Podhalańskiej. Wjej najniżej położonych częściach tutio wano spadki temperatury do -40°C, a prawdopodobnie nawet do -ATC. (Mkhitkww ski. |J)62). Orliczowie (1955), którzy zajmowali się inwersjami tcmpcralury nu p/tltttm nym skłonie Tatr, podają interesujący przypadek stratyfikacji termiczne/, t<rwnr/y*/>y y znacznemu wyziębieniu dna kotliny (tab. 11.2). W profilu temperatury jej maksimum przypada mniej więcej w połowie wysokości względnej stoków. Jest to tzw. ciepłą sirefą stoku - miejsce, gdzie inwersyjna stratyfikacja dolnych warstw powietrza pr/ethod/i w normalną stratyfikację zalegających wyżej warstw atmosfery. Jest to pewna r*oł;h WOŚć klimatyczna terenów górzystych. Ujawnia ona działanie kolejnego czynnika lokal nego, mianowicie wysokości względnej.

Tab. 11.2. Przykłady pionowego rozkładu temperatury powietrza na północnym skłonie Tatr podczas inwersji termicznej (wg Orliczów, 1955/

Wysokość, mierzona względem dna doliny (podnóża gór) wpływa na właściwości dimatu lokalnego, w szczególności temperaturę minimalną, wilgotność względną, czę-itość mgieł i cisz atmosferycznych, amplitudę dobową i roczną temperatur, długość jkresu bezprzymrozkowego (tab. 11.3). Charakterystyki te kształtują się pod wpływem

Tab. 11.3. Zmiany średniego czasu trwania okresu bez przymrozków (DBP) w porównaniu z czasem jego trwania na terenie płaskim (wg Golcberga, za Baccm i Rojkiem, 1999/

Formy terenu

Wierzchowiny i górne części zboczy

Średnic (> 1 km) i płaskie doliny

Doliny w terenie drobnopagórkowatym

Doliny w terenie pagórkowatym, poniżej 50 m wys. względnej

Kotliny w terenie pagórkowatym, poniżej 50 m wys. względnej

Zamknięte kotliny i doliny w górach, poniżej 50 m wys. względnej

Płaskowyż

Doliny dużych rzek, pobrzeża jezior