SNV36438

”“^vł    " J'^,O^w ”---J- ---JT* ----------3    7

eleganckim językiem. W tym translatorskim przedsięwzięciu więcej było wykoncypowanej teorii niż artyzmu. Tłumacz wymyślał bowiem własne zasady wersyfikacji i domagał się, aby wiersze jego akcentować w sposób szczególny. Tworzył także nowe wyrazy, nie wahał się zapożyczania ich z języków ruskich i używania archaizmów. Nawet ortografia, którą się posługiwał była własnego pomysłu. Poetycka twórczość Staszica, aczkolwiek ambitna, skończyła się porażką. O jego tłumaczeniu Iliady mało kto dzisiaj pamięta, a uznanie potomnych zyskał ówczesny przekład Franciszka Ksawerego Dmochowskiego.    I

Wszystkie te absorbujące zatrudnienia nie przeszkodziły Staszicowi śledzić wydarzeń politycznych, na które wciąż żywo reagował. U progu Księstwa Warszawskiego, w atmosferze sporów o kształt ustroju nowopows- I tającego organizmu państwowego, Staszic ponownie zabrał głos w sprawach I publicznych. W r. 1807 wydał anonimowo broszurę O statystyce Polski, I z charakterystycznym podtytułem „Krótki rzut wiadomości potrzebnych tym, I którzy ten kraj chcą oswobodzić, i tym, którzy nim chcą rządzić”. Nie chciał I w niej powrotu do Konstytucji 3 maja, którą zawsze traktował jako pierwszy I krok w stronę społeczeństwa równych wobec prawa obywateli. Teraz pragnął I kroków następnych. Praca ta stanowiła nowy typ publicystyki politycznej, I która wykorzystuje dane liczbowe. Staszic obliczył, jaką ilość ziemi zajmują I miasta, drogi, błota, lasy, role i łąki, a także jaka jest liczba ludności całej I Polski. Zastanawiał się nad możliwościami podatkowymi mieszkańców kraju I i nad tym, ile wojska są oni w stanie utrzymać. Jeszcze raz okazało się, że miał I szczególną zdolność podejmowania zagadnień najbardziej żywotnych. Jak I niegdyś Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, tak teraz praca O statystyce I Polski wywołała szeroką dyskusję. Od kwietnia 1807 r. w nowej „Gazecie /1 Warszawskiej” zaczęły pojawiać się listy poświęcone wymianie poglądów na / I sprawy aktualne nawiązujące do pracy Staszica. Złożyły się one następnie na I tom: Korespondencja w materiach obraz kraju i narodu polskiego rozjaśniających, /I wydany w Warszawie z datą 1807 roku.

Nowa konstytucja, podyktowana przez Napoleona bez liczenia się/ z krajowymi opiniami, w dziedzinie ustroju społecznego przyniosła zmiany zgodne w gruncie rzeczy z postulatami Staszica. Skończył się szlachecki monopol, wszystkich zrównano wobec prawa, mieszczanie o odpowiednim poziomie dochodu uzyskali prawa wyborcze. Król, a raczej książę, zosta obdarzony dość dużą władzą. Staszic uznał, że „feudalizm” został zlikwidowanj Mimo to nie nabrał zaufania do Napoleona, ani nie zaczął darzyć go sympatń Trwałą była niechęć, jaką w czasie niedawnego pobytu w Paryżu powziął d „wojaża, burzyciela ludów”. Rezerwa wobec Napoleona nie była odmov udziału w życiu publicznym Księstwa Warszawskiego. W lutym 1807 roi Staszic został członkiem Izby Edukacyjnej, instytucji powołanej przez Korni/

622