str 007

7. ZASADY KONSTRUOWANIA I OBLICZANIE POŁĄCZEŃ NITOWYCH

7.1. Konstruowanie połączeń

Rys. 7.1. Zamykanie nitu: 1 -zakuwnik, 2 — zakuwka, 3 — trzon (szyjka), 4 - łeb, 5 — wspornik

Połączenia nitowe należą do spoczynkowych nierozłącznych połączeń pośrednich. Łącznikiem jest nit, który składa się z łba o kształtach: kulistym, stożkowym płaskim, soczewkowym, grzybkowym, soczewkowym niskim, trapezowym oraz z trzonu (szyjki). Połączenia nitowe można przedstawić na przykładzie łączonych blach (rys. 7.1). Łączone dwie blachy nakłada się na siebie, zaciska je prowizorycznie zaciskiem. Następnie w blachach tych wierci się otwory i wkłada w nie kolejno nity. Pod łeb nitu podstawia się wspornik (5), a na trzpień nakłada się zakuwnik (1). Zamykanie nitu za pośrednictwem zakuwnika następuje ręcznie za pomocą młotka lub przy użyciu nitownicy albo prasy. Zamykanie to odbywa się na zimno lub na gorąco. Na zimno zakuwa się tylko nity z metali nieżelaznych oraz stalowe o średnicy trzpienia do 9 mm. Nity stalowe o większych średnicach (d_n > 9 mm) zamyka się na gorąco. Trzon nitu nagrzewa się wówczas do temperatury 1000-^1100°C. Trzon nitu podczas zamykania spęcza się. Dlatego średnice otworów d pod nity mniejsze (d_n < 9 mm) wykonuje się większe (od 0,2 do 0,5 mm) od średnicy trzonu nitu. Średnice pod nity większe wykonuje się o 1 mm większe od średnicy trzonu d_n.

Na nity stosuje się na ogół materiał tego samego rodzaju co łączone części. Na przykład części stalowe łączy się nitami stalowymi. W przypadku łączenia różnych materiałów metalowych nit powinien odpowiadać materiałowi bardziej miękkiemu. Materiał stosowany na nity powinien być plastyczny, gdyż wówczas łatwo formuje się zakuwka. Materiałami najczęściej stosowanymi na nity są: stal — St2N, St3N, St4N, a ponadto: miedź, mosiądz, aluminium. Nity są elementami znormalizowanymi. Najczęściej stosowane rodzaje nitów oraz ich wymiary przedstawiono w tablicach 7.1, 7.2, 7.3 i 7.4.

7