strona� 95

94

Uczelnie wyższe i instytuty naukowo-badawcze

Uczelnie wyższe stanowią również istotne ogniwo realizujące zadania orientacji i poradnictwa zawodowego. Ich działalność dotyczy przygotowania uczniów szkół średnich do wyboru zawodu i kierunku studiów do tego zawodu przygotowującego, studentów, którzy wybrali kierunek studiów, ale ich wiedza o nim jest niewystarczająca, kształcenia specjalistów z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego, a także prowadzenia badań naukowych w tym zakresie.

S. Szajek stwierdza, że realizacja takich zadań wymaga przede wszystkim powołania przy wszystkich wyższych uczelniach wyższych komisji do spraw orientacji i poradnictwa zawodowego, do obowiązków której należałoby:

-    opracowanie programu działania uczelni w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego oraz programu współdziałania ze szkołami średnimi,

-    powołanie wydziałowych i kierunkowych komisji do spraw orientacji i poradnictwa zawodowego i uczelnianego, koordynowanie ich prac i kontrola realizacji planów ich pracy,

-    organizowanie ogólnouczelnianych przedsięwzięć związanych z realizają przygotowania uczniów szkół średnich do wyboru zawodu i kierunków studiów, takich jak: konferencje dyrektorów szkół średnich, seminaria dla wychowawców i doradców zawodowych, pedagogów szkolnych, akcje „otwartych drzwi", zawodoznawcze sesje naukowe itp.,

-    systematyczne dostarczanie szkołom średnim, poradniom psychologiczno-pedagogicznym i środkom masowego przekazu: materiałów informacyjnych dotyczących kierunków studiów i specjalności, warunków przyjęcia i wymagań stawianych kandydatom, limitów przyjęć na poszczególne kierunki, charakterystyk studenta i absolwenta poszczególnych kierunków i specjalności oraz innych aktualnych materiałów mogących służyć przygotowaniu uczniów szkól średnich do świadomego i racjonalnego wyboru zawodu,

-    inspirowanie badań nad efektywnością treści, form organizacyjnych, metod i środków stosowanych w orientacji i poradnictwie zawodowym w szkołach średnich oraz opracowywanie i popularyzowanie nowych sposobów działania w tym zakresie,

-    opiniowanie i aktualizowanie programu przedmiotu „orientacja i poradnictwo zawodowe”, przewidzianego w planach studiów pedagogicznych; kontrolowanie prawidłowości realizacji tego przedmiotu,

-    umożliwianie pedagogom szkolnym, wychowawcom klas i doradcom zawodowym w szkołach średnich zapoznania się z planami i programami studiów, organizacją i formami pracy dydaktyczno-wychowawczej uczelni,

-    opracowywanie i dostarczanie szkołom średnim i poradniom psychologiczno-pedagogicznym kryteriów doboru kandydatów na poszczególne kierunki i specjalności, z uwzględnieniem przeciwwskazań lekarskich,

-    dokonywanie corocznych analiz odpudu i odsiewu studentów poszczególnych kierunków i specjalności oraz analiz losów absolwentów, przekazywanie informacji o wynikach tych analiz szkołom średnim i poradniom psychologiczno-pedagogicznym.

Wymienione tu zadania są w dużym stopniu realizowane przez uczelnie wyższe, chociaż komisje do spraw orientacji i poradnictwa zawodowego w kształcie postulowanym przez S. Szajka nie zostały powołane Realizują je poszczególne wydziały, instytutu, katedry czy zakłady, a także działy nauczania i rzeczników prasowych uczelni wyższych.

S. Szajek uważa także, że niezbędne jest organizowanie uczelnianych i międzyuczelnianych zakładów orientacji i poradnictwa za wodo wego jako placówek naukowo-badawczych i usługowych lub gabinetów orientacji i poradnictwa zawodowego dla uczniów liceów ogólnokształcących i innych szkół średnich. Do zadań ich należałoby, między innymi:

-    prowadzenie badań nad czynnikami determinującymi decyzje kandydatów na studia,

-    badanie losów absolwentów studiów wyższych, a także tych, którzy zmienili kierunki studiów bądź ich nie ukończyli,

-    opracowywanie metod, technik i narzędzi badawczych do badań kandydatów na studia wyższe,

-    prowadzenie orientacji i poradnictwa zawodowego dla uczniów szkół średnich i studentów, którzy chcą lub muszą zmienić kierunek studiów',

-    prowadzenie badań przydatności uczniów' szkół średnich do poszczególnych kierunków studiów wyższych.³⁴

Jak już wspomniano, istotna jest działalność związana z orientacją zawodową wśród studentów, którzy wybrali już kierunek studiów, ale nie dysponują dostateczną wiedzą na temat przyszłego zawodu i pracy. Wydaje sięjednak, że dla tego typu działań nie jest konieczne powoływanie specjalnych komórek organiza-cyjnych. Wiedzę na ten temat studenci powinni zdobywać na zajęciach z przedmiotów kierunkowych, a także w czasie praktyk. W ostatnich latach istotne wydaje się także, podobnie jak w przypadku uczniów' szkół zawodowych, prowadzenie wśród studentów różnych kierunków i specjalności zajęć, w formie treningów lub warsztatów, przygotowujących ich do samodzielnego funkcjonowania na wolnym rynku pracy, a więc poszukiwania pracy prezentowania swoich kwalifikacji przyszłym ' racoua wcom, radzenia sobie w sytuacji zagrożenia bezrobociem,