strona (353)

Ryc. 7-8. Jonoforcza stosowana w leczeniu nadmiernej potiiwości. Substancją czynną jest woda. Zachowano zalecaną różnicę rozmiarów elektrody ujemnej i dodatniej. Elektrody są umocowane za pomocą gumowych opasek.

Przenikanie jonów

Głębokość przenikania wynosi z reguły mniej niż 1 mm. Pochłonięte jony przenikają następnie głębiej dzięki zjawisku włoso-walości i transportu aktywnego (przezbło-nowego). Największe stężenie jonów w ustroju występuje dokładnie w miejscu przyłożenia elektrody czynnej. Jony są przechowywane w postaci rozpuszczalnych lub nierozpuszczalnych związków, które są roznoszone po całym organizmie z prądem krwi lub biorą udział, jako stężone źródło jonów, w dalszych reakcjach w miejscu wniknięcia. W ten sposób można wprowadzić miejscowo do ustroju niektóre związki drażniące błonę śluzową żołądka (hydrokortyzon. salicylany), nie wywołując niepożądanego podrażnienia lub wywołując je w nieznacznym stopniu.

Odczyny kwaśne i zasadowe

Anoda (+) ma odczyn kwaśny słabego kwasu solnego, natomiast katoda (-) ma silny odczyn zasadowy, jak wodorotlenek sodu. Anoda wywołuje stwardnienie tkanek i wykazuje działanie przeciwbólowe, co jest prawdopodobnie związane z miejscowym wydzielaniem się wolnego tlenu, wspomagającego procesy życiowe w tkankach. W przeciwieństwie do niej katoda wykazuje działanie zmiękczające (skleroli-tyczne), powoduje wydzielanie się wodoru i znajduje zastosowanie w leczeniu blizn, oparzeń i bliznowców. Drażniące właściwości wodorotlenku sodu i gwałtownie narastające stężenie czynnych jonów wodoru sprawiają, że katoda znakomicie nadaje się do roli elektrody drażniącej (czynnej) podczas elektrostymulacji (ryc. 7-8).

Prawo Joule'a

Zarówno katoda, jak i anoda powodują przekrwienie tkanek i są źródłem ciepła w związku z rozszerzeniem naczyń i prawem Joule’a, zapisywanym jako:

Q = 0,24 Rf²t.

Z powyższej zależności wynika, że zamiana energii elektrycznej na ciepło (a) jest wprost proporcjonalna do natężenia (/), oporu (R) i czasu (/). Zaczerwienienie skóry pod obiema elektrodami znika zwykle w ciągu I godziny od zakończenia zabiegu. Nie powinno ono być powodem do niepokoju zarówno dla pacjenta, jak i dla terapeuty. Przekrwienie tkanek wokół katody (-) jest z reguły silniej wyrażone i utrzymuje się nieco dłużej niż wokół anody (+).

Dysocjacja

W warunkach normalnych substancje rozpuszczalne ulegają w roztworze dysocjacji, rozpadając się na jony i wolne rodniki. W momencie gdy przez roztwór płynie prąd stały, uwolnione jony zaczynają dryfować do przeciwnych biegunów, zgodnie z zasadą że ładunki o przeciwnym znaku się przyciągają.

159