Terapia rodzin Namysłowska19

40 Rozdział 2

stawowych zagadnień w terapii. Dla rozumienia procesów w systemie rodzinnym ważne jest także zrozumienie, co powstrzymuje system przed szukaniem nowych rozwiązań w sytuacji wymagającej zmiany. Według teorii cybernetycznych zdarzenia dotyczące systemu przyjmują taki a nie inny bieg, ponieważ istnieją przeszkody ograniczające możliwość przyjęcia alternatywnych kierunków działania. Bateson (1972) uważa, że te przeszkody (restrains) mogą być rozumiane jako czynniki „determinujące nierówność prawdopodobieństwa”. Patrząc na system rodzinny pod tym kątem, można dostrzec, że ustalone sposoby interakcji pomiędzy członkami rodziny mogą być rozumiane poprzez analizę tych właśnie przeszkód.

White (1986) sądzi, że przeszkody te przyjmują różne formy, tworząc między innymi rodzinną mapę świata i ustanawiając prawa dotyczące selekcji informacji dopływających do rodziny. W większości działają one na poziomie nieświadomym. Według Batesona (1972) zdarzenia w systemach żywych powinny być traktowane jako odpowiedzi na informacje o różnicach w stosunkach zachodzących w otoczeniu. W świecie istot żywych różnica staje się przyczyną. Nie możemy go zrozumieć, póki nie odwołamy się do różnic i odmienności. Różnice, o których mówimy, determinują zdolność systemu do poszukiwań, a te mają podstawowe znaczenie dla odkrywania nowych idei i wyzwalania nowych zachowań. Skoro terapeuta rozpozna sposoby, jakie rodzina stosuje do rozwiązywania problemów, od razu może zauważyć, że podejmowane przez nią rozwiązania w gruncie rzeczy wzmacniają problem. System rodzinny organizuje się wokół problemu. Rozwiązania te, mimo że są nieskuteczne i niejako pogarszają istniejący stan, są powtarzane ciągle od nowa. Mamy do czynienia z sytuacją, w której odmienne rozwiązania są dla systemu rodzinnego niedostępne. Terapia polega na dostarczeniu rodzinie alternatywnych informacji lub raczej na umożliwieniu jej korzystania z nich. Czasami jest to możliwe jedynie przez sztuczne, „terapeutyczne” wprowadzenie chaosu w sztywny system poprzednich informacji. Minuchin (1974) mówi o tym w sposób bardziej zbliżony do myślenia klinicysty praktyka. Według niego nieskuteczne próby rozwiązania problemu, sprowadzające rodzinę do szukania pomocy, zawęziły jej pole doświadczeń życiowych. Rodziny w takich sytuacjach zdradzają tendencję do nadmiernego koncentrowania sie na obszarze sprawiającym kłopoty (pali/ uwagi o systemie zorganizowanym wokół problemu). Ponieważ indzina znajduje się w sytuacji znacznego stresu, nadmiernie często posługuje się znanymi sobie sposobami działania, mimo że są one nieskuteczne. Systemy rodzinne w takiej sytuacji posiadają znacznie mniej swobody niż zazwyczaj, a równocześnie ich zdolność do szukania nowych rozwiązań jest w dużym stopniu ograniczona.