wykłady z socjologii 13 2014 (81)

2013-11-25

Przykłady medykalizacji według Foucaulta:

*    straszenie w ramach tzw. medycyny epidemii ( policja, ewidencja, kontrola),

*    rozwój statystycznej kontroli zdrowia, narodzin, śmierci,

*    objęcie opieką ludzi zdrowych i przygotowanie ich do bycia permanentnym pacjentem,

*    klasyfikacja kliniczna, zbieranie danych i kodyfikowanie zgodnie z obowiązującymi teoriami,

*    poddanie kontroli seksualności człowieka,

*    szacowanie kondycji zdrowotnej pensjonariuszy opieki społecznej,

*    medyczna kontrola procesu starzenia się ludzi,

*    oddanie pełniej kontroli nad procesem umierania instytucjom medycznym.

Rozwinięcie pojęcia medykalizacja - ( B. S. Turner, The body and Society: Explorations in Social Theory - 1996; T. Szasz- The Medicalizałion of Everyday Life - 2007.

*    Współczesne rozumienie choroby należy rozpatrywać w kontekście postępującej sekularyzacji społeczeństwa, gdzie medycyna zastąpiła religię w roli strażnika moralności.

*    W społeczeństwach przednowoczesnych zdrowie i moralność były powiązane. Choroba była jednocześnie zjawiskiem religijnym, moralnym, medycznym, prawnym.

*    Specjalizacja na: religię- grzech- kościół

prawo - przestępstwo - więzienia medycyna - choroba - szpitale

*    Religijne i moralne normy przekształciły się w zalecenia lekarskie ( naukowość, neutralność). Medycyna wkroczyła na terytorium zarezerwowane dla religii i prawa, określając co jest, a co nie jest normalne.

*    Medykalizacja to kontrola; opatrzenie jakiegoś zjawiska etykietą choroby daje wrażenie panowania nad nim, jednocześniejest narzędziem panowania nad innymi.

*    Pod pretekstem dbania o zdrowie obywateli instytucje społeczne próbują zdobyć kontrolę nad nimi i nad ich ciałami, przekształcić je w produktywne narzędzia.

*    Trzy sposoby kontroli:

-    zwodzenie: dezinformacja, propaganda,

-    uwodzenie: nagrody o charakterze ekonomicznym,

-    wymuszanie: utrzymywanie monopolu i legitymacji.

*    Celem zdrowia publicznego nie jest utrzymanie w zdrowiu jednostki, ale utrzymanie w zdrowiu społeczeństwa poprzez powstrzymanie jednostek od działań, które mogą zagrażać innym ( Szasz)

*    Wynikiem medykalizacji jest odebranie jednostce jednego z podstawowych praw do bycia chorym i odrzucenia leczenia.

BIOWŁADZA W SPOŁECZEŃSTWIE PONOWOCZESNYM Biomedycyna + media = projekt „nowego człowieka”

*    rośnie ranga instytucji medycznych i biowładzy,

*    strach przed śmiercią daje kulturowe uzasadnienia do walki z cierpieniem, starością,

*    biomedycyna obiecuje człowiekowi nieśmiertelność, ewentualnie przedłużenie życia, np. transplantacja, handel narządami,

*    ciało ludzkie podlega permanentnemu modelowaniu i przekształcaniu, np. operacje plastyczne.

*    włączanie do organizmu biologicznego części sztucznych; rozruszniki pracy serca, implanty kręgów, staplery, silikonowe piersi,

*    pełna komercjalizacja ludzkiego organizmu, np. sprzedaż spermy,

*    kontrola systemu nerwowego, a szczególnie mózgu człowieka, *pełna kontrola procesu umierania: instrumentalizacja śmierci.

***

Uwodzeniu biowładzy ulegają społeczeństwa bogate.

4