Zaproszenie do socjologii Peter L Berger5 (2)

Society (Chicago 1934, University of Chicago Press [zob. Uzupełnienia bibliograficzne, pkt li) /ostało opublikowane krótko po jego śmierci. Mead jest autorem wyjątkowo trudnym, lecz ważnym dla /rozumienia podstaw teorii ról. Szukając nowszych ujęć teorii ról i jej ogólniejszych implikacji, czytelnik może sięgnąć do następujących prac: Hans H. Gerth i Charles Wright Mills, Character and Social Structure (New York 1953, Harcourt, Brace and Co.); Erving Goffman, / he Presentation oi Self in fveryday Ule (Garden City, N.Y. 1959, Doubleday Anchor [zob. Uzupełnienia bibliograficzne, pkt II); Ansclm L Strauss, Mirrors and Masks (New York 1959, The Frec Press of Glencoe). Sugestywną analizę odziaływań terapii grupowej zawarł Goffman w swej wydanej niedawno pracy Asylums (Garden City, N.Y. 1961, Doubleday Anchor Izob. Uzupełnienia bibliograficzne, pkt II).

Max Scheler — filozof niemiecki, pozostający pod wielkim wpływem fenomenologii — w latach dwudziestych rozwijał ideę socjologii wiedzy (którą nazwał Wissenssoziologie). Chociaż niektóre z prac Schelera są dziś dostępne w przekładzie angielskim, nie ma wśród nich prac najważniejszych dla tego tematu. Karl Mannheim był socjologiem, na którego Scheler wywarł wielki wpływ. Jego najważniejsze dzieło, Idcology and Utopia, wspomniane powyżej, ukazało się w Niemczech [zob. s. 167J. Po dojściu nazistów do władzy Mannheim opuścił Niemcy i emigrował do Anglii, gdzie w akademickim środowisku socjologicznym zyskał znaczny autorytet. Znakomite wprowadzenie do socjologii wiedzy czytelnik znajdzie w cytowanej wcześniej pracy Mertona. Bardziej rozwinięte ujęcie znajdzie czytelnik u Wernera Starka w Sociology of Knowledge (Chicago 1958, The Free Press of Glencoe).

Helmut Schelsky, który wykłada obecnie na uniwersytecie w Munsterze, jest autorem licznych artykułów na temat świadomości religijnej współczesnego człowieka, które wzbudziły zainteresowanie nie tylko socjologów, lecz także stały się głośne w kołach teologicznych w Niemczech; w języku angielskim nie są one dostępne. Thomas Luckmann wykłada w New School for Social Research. Niebawem ukaże się jego bardzo interesująca praca na ten sam temat IThe lnvisible Religion. The Problem of Religion in Mo<Jern Society, New York 1967, zob. Uzupełnienia bibliograficzne, pkt III).

Talcott Parsons z Uniwersytetu Harvarda jest założycielem najwybitniejszej szkoły we współczesnej amerykańskiej teorii socjologicznej. Parsons podjął próbę integracji klasycznych teorii socjologii europejskiej z podejściem teoretycznym innych dyscyplin wiedzy o społeczeństwie, zwłaszcza antropologii, psychologii i ekonomii politycznej. System teoretyczny Parson-sa, znany jako „teoria działania", stanowi przedmiot powszechnej uwagi

p

i sporów w socjologii amerykańskiej. Parsons byl płodnym pisarzem. Najbardziej zwięzłego streszczenia jego koncepcji dostarcza praca The Social System (Chicago 1951, Free Press).

Znakomite wprowadzenie do teorii grup odniesienia i omówienie jej szerszych implikacji socjologicznych zawarte jest w przytaczanej już pracy Mertona. W bliższym zrozumieniu teorii grup odniesienia jako — naszym zdaniem — ogniwa pomiędzy teorią ról i socjologią wiedzy dopomaga instruktywny artykuł Tamotsu Shibuianiego Reference Croups as Perspec-tives (,,American Journal of Sociology" 1955, t. 60).

DO ROZDZIAŁU VI:

Jednym z najlepszych wprowadzeń do metodologicznych problemów socjologii jest praca Fujxa Kaufmanna Methodology oi Social Sciences (New York 1944, Oxford University Press). Rozważania Parsonsa nad związkiem socjologii Weberowskiej i Durkheimowskiej zawarte są w cytowanym już dziele The Strucfure ol Social Action.

Fragmenty pism Webera na temat charyzmy można znaleźć w zbiorze From Max Weber. Essays in Sociology (Hans H. Gerth i Charles Wright Mills Itłum. i red ), New York 1958, Oxford University Press, Galaxy Book). Carl Mayer wykłada socjologię w New School for Social Research. Jego praca o sektach religijnych, opublikowana w Niemczech na początku lat trzydziestych, nie jest dostępna w języku angielskim.

Goffmanowska interpretacja losu „pensjonariusza" zawarta jest we wspomnianej już pracy Asylums. Stworzone przez Goffmana pojęcie „dystans roli" zostało rozwinięte w jego Fncounters (Indianapolis 1961, Bobbs-Merrill).

Georg Simmel (1858-1918) to następny klasyk niemieckiej socjologii. Jego koncepcję socjologii charakteryzują silne zainteresowania filozoficzne połączone z perspektywą katolicką w analizach rozmaitych problemów socjologicznych. Simmel uważany jest za twórcę tak zwanego formalistycz-nego podejścia w socjologii, kontynuowanego w Niemczech po jego śmierci przez Leopolda von Wiesego i innych. Najlepsza antologia pism Simmla w przekładzie na angielski to The Sociology of Georg Simmel (Kurt H. Wolff Ired.l, New York 1950 Izob. Uzupełnienia bibliograficzne, pkt II). W tomie tym można m.in. znaleźć wykład Simmlowskiej teorii życia towarzyskiego.

Johan Huizinga jest m.in. autorem prowokującej do dyskusji książki Homo ludens (Boston 1955, Beacon Press IHomo ludens, Haarlem 1938; zob.

171