wybrać, lecz kogo powinno unikać, co też jest zrozumiałe. Z punktu widzenia biologii można powiedzieć, że rodzice dbają o swoje geny, których przekazali dziecku po około 50 procent, a wnukom przekażą po około 25 procent.
2. DECYZJA POWZIĘTA Z UDZIAŁEM RODZICÓW LUB INNYCH CZŁONKÓW RODZINY
Niekiedy decyzja o zawarciu związku małżeńskiego podejmowana jest przez zainteresowaną małżeństwem osobę, ale z dużym udziałem członków rodziny. Ci drudzy szukają partnera (bądź partnerów), który mógłby odpowiadać danej osobie, konsultują się z nią, sugerują kandydatów i rozwiązania dotyczące przyszłego małżeństwa, stwarzają okazje, w których łatwo jest poznać i obejrzeć możliwego partnera (bądź partnerów), dyskutują na temat cech osobowości kandydatów. Jednak rodzina nie ingeruje zbyt mocno. Zdanie rodziny liczy się, ale koniec końców przeważa zdanie zainteresowanej małżeństwem osoby. Takie postępowanie wymaga racjonalności, zdolności do kooperacji i umiejętności dogadywania się. Występuje często w społeczeństwach, w których małżonkowie zamieszkują w domostwie rodziców żony i majątek jest dziedziczony z matki na córkę, jak np. wśród Indian Nawaho. Wtedy, w przypadku kobiety, prym we współpodejmowaniu decyzji wiodą matka i ciotki chętnej wyjść za mąż kobiety.
3. TZW. MAŁŻEŃSTWA ARANŻOWANE
Rodzice, a niekiedy wujowie ze strony matki decydowali za kogo ma wyjść za mąż córka, bądź siostrzenica, bez pytania jej o zgodę. Chłopcy byli traktowani podobnie, choć jak
In dilopcy, byli bardziej asertywni. Często młodzi widzieli my po raz pierwszy dopiero podczas ceremonii ślubnej.
Rodzice sami wyszukiwali kandydata na małżonka i ukła-i liii i się z jego rodziną co do płatności przedmałżeńskich (po-mig, wiano, praca na rzecz rodziny przyszłej żony) i innych win imków małżeństwa.
Dziś jest tak jeszcze w większości krajów, w których panuje religia islamska i są pozostałości gospodarki paster->.kiej, na przykład w Arabii Saudyjskiej, czy w Afganistanie; zdarza się też tak w Indiach, czy w Meksyku.
Małżeństwo aranżowane brzmi dla nas, wychowanych na Z achodzie, groźnie. Trzeba jednak dostrzegać, że nie ma ono jednego oblicza. Obok rzeczywiście groźnego ma też oblicze zupełnie niegroźne.
A) W OKRESIE DZIECIĘCYM LUB W OKRESIE MŁODOŚCI
Małżeństwo aranżowane może być zawierane tak, że I) kobieta ma swobodę, tj. po dorośnięciu może odrzucić przewidziane dla niej małżeństwo, przerwać zaręczyny. Jest lak na przykład u Eskimosów. Kobieta może też po zawarciu związku i po krótkim czasie pożycia wziąć w łatwy sposób rozwód; jest tak na przykład wśród Samo z Górnej Wolty. Ta wersja małżeństwa aranżowanego nie ma negatywnych stron.
Małżeństwo może zostać zaaranżowane tak, że gdy dziewczyna dorośnie 2) nie ma swobody w odrzuceniu zaręczyn; tak było i bywa w krajach arabskich lub w Chinach. Skrajnym przypadkiem jest aranżowanie małżeństwa pod przymusem z groźbą kary, w tym zabicia. Jeszcze dziś zdarza się, że męscy członkowie rodziny, tj. ojcowie, bracia, wujowie, kuzyni, zabijają kobietę, gdy chce ona wyjść za męż-
37