Zasady Wykładni Prawa L Morawski(0

■ Zasady wykładni prawa * « -

prawa międzynarodowego i wspólnotowego, a tym samym interpretować je w każdym przypadku, w którym ich treść budzi wątpliwości. Jak mówiliśmy wcześniej, polskie sądy i inne instytucje stosujące prawo muszą nie tylko stosować i interpretować normy prawa międzynarodowego i wspólnotowego, ale są one również zobowiązane do stosowania i interpretowania norm polskiego prawa w zgodzie z postanowieniami prawa międzynarodowego i wspólnotowego^{1 2}. Nakaz interpretacji prawa w zgodzie z normami prawa międzynarodowego i wspólnotowego to jedna z podstawowych dyrektyw wykładni systemowej. W ten sposób znajomość reguł interpretacji prawa międzynarodowego i wspólnotowego, staje się koniecznym elementem praktyki stosowania prawa.

Zasadniczym pytaniem, które musimy sobie postawić w tym miejscu to pytanie o relacje między zasadami interpretacji prawa wewnętrznego oraz prawa międzynarodowego i wspólnotowego. Myślę, że na to pytanie można odpowiedzieć w ten sposób, że wskażemy na zasadnicze podobieństwa oraz różnice w interpretacji norm tych tak różnych porządków prawnych.

Rozpocznijmy od podobieństw. Podobieństwa wynikają przede wszystkim z faktu, że zarówno prawa wewnętrzne krajów zachodnich, jak i prawo międzynarodowe i wspólnotowe należą do tego samego kręgu kulturowego, mianowicie kultury prawnej społeczeństw zachodnich. W gruncie bowiem rzeczy prawo międzynarodowe to wytwór przede wszystkim cywilizacji zachodniej. Dodać do tego należy, że z punktu widzenia teorii wykładni odróżnienie systemów commort law i cml law nie ma decydującego znaczenia. Jak powszechnie wiadomo, kultura prawna społeczeństw Zachodu ukształtowała się pod przemożnym wpływem prawa i juryspru-dencji rzymskiej. Jak mówiliśmy, zasady interpretacji norm prawnych to nieodłączny element tej kultury i zarazem produkt długiego historycznego rozwoju. Zasadnie uważa się, ze postanowienia konwencji wiedeńskiej w kwestii wykładni traktatów stanowią w gruncie rzeczy spisanie elemen-

1

3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami”. Należy przytoczyć także art. 27 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 roku:”Strona nie może powoływać się na postanowienia swojego prawa wewnętrznego dla usprawiedliwienia niewykonywania przez nią traktatu”.

2

M. Płachta, A. Wyrozumska, Interpretacja, obowiązywanie i skuteczność umów międzynarodowych w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 2003, s. 45.

280 *s