Humoralna odpowiedź odpornościowa
to jedna z gałęzi odpowiedzi immunologicznej - pojęcie w zasadzie o znaczeniu historycznym. Powstało ■ z obserwacji, źe czynnik odpowiedzialny za rozpoznanie antygenu t wyzwolenie ataku na mego znajduje się w bezkomórkowym płynie (łac. humor-płyn), np. w osoczu lub płynie tkankowym.