Zdjęcie1140

»•»«•> "    "«(t» wSyilfio MdlolnafTi

rhoclei j#g° Idw dolycMco nauki miały /„|,"._n (lilio u"HJ (na pnyklad artykuł Ucn-iit .»,/ ary a iyrir polaki# »•). Znaniecki wylńeyl obeeomlt racjo przemawiające aa ekapanają ao rjologlli wyolbrzymiając moi# nawal jaj osląg-nii.tm I potanrjal teoretyczny Co wainlajai#, aam rozpoczął poatulowaną przez niebie rozbudowę socjologii. Z założonego przez niego niedługo po powrocie do kraju Seminarium Socjologicznego wyłonił się Instytut Socjologiczny (później Polski Instytut Socjologiczny), przekształcony w 1937 roku w instytucję ogólnopolską. To samo środowisko stworzyło w 1930 roku „Przegląd Socjologiczny" — pierwsze w Polsce specjalistyczne czasopismo socjologiczne, którego redaktorem był Znaniecki do wybuchu II wojny światowej. Niemałym w owych czasach osiągnięciem była Biblioteka Socjologiczna. w której ogłoszono min. prace S. Czarnowskiego, T. Szczurkiewicza, B. Malinowskiego, J. St Bystronia i SŁ Ossowskiego. Znaniecki upracował też program uniwersyteckich studiów socjologicznych, który wszedł w życie w 1930 roku, Bootlźwtając po raz pierwszy w Polsce Bjdśaab magjstenów i doktoratów z socjolog! W ten sposób proces przekształcania się Kcjolegg w sansisą dyscyplinę naukową -e# srrdaraenc pezyipeeszezźa.

Trzecią drtsdńs^. w której Zaaaśedci wyfcs- | zai ińepraeciętze tażetdy i opemeą energię. było aiiirrnsir soejeiogn. Usiał przyciągać do nebie młodych lodzi, zacfaęrae ich do pracy i wtajemniczać w naukowe rzeaaoeło. Rozległość horyzontów umysłowych umożliwiała mu sprawowanie dyskretnego kierownictwa nad pierwszymi krokami wychowanków, /tutor So-■ Por. Społeczne role uczonych, Warszawa mm.

« Por. artykuły F. Znanieckięgo, W (prawie rozwoiu socjologii polskiej l Potrzeby socjologii to Police (tut) w tomie wspomnianym w poprzednim przypisie.

jrjulni/li wychowania bardzo limo prt*lalawll twój ideał nauctycielakl. Jut w Upadku Irywlkacjl /tirhodnlej krytykował istnieją/ y liyi(«m edukacyjny u l«, ta nln uświadamia [urrnlów, U ule uiysksją w nkoła puhm) I go towcj wiedzy, k'u muaią byt przygotowani do powiększania swsj wiedzy na własną odpowiedzialność^M. Wykłady I nom!narta Znanłsckiego cieszyły si<; dużą popularnością zarówno wśród Istudentów socjologii, Jak i tych — duło liczniejszych — studentów, którzy wybierali socjologię Jako przedmiot poboczny. Z seminarium tego uczonego wyszli pierwsi w Polsce doktorzy filozofii w zakresie socjologii (tytuł oficjalny). Byli wśród nich ludzie, którzy mieli tak poważnie zaważyć na przyszłych losach socjologii polskiej, jak na przykład Józef Chałasiriski i Jan Szczepański.

Pracując w Poznaniu, Znaniecki nie utracił kontaktu z socjologią amerykańską. Pilnie też śledził rozwój socjologii w innych krajach, wy-

I znając zasadę, że „(...) im bardziej specyficznie narodową jest jakaś cywilizacja, tym więcej potrzebuje innych cywilizacji dla swego dopełnienia” *. Mówił o sobie: „Mimo, że w moim żydu polska ideologia narodowa miała bardzo duże znaczenie, to moja psychika jest z pewnością mniej nacjonalistyczna (_) niż psychika jakiegokolwiek znanego mi indywidualnego Polaka, Francuza, Włocha, Niemca, Rosjanina czy Amerykanina” ^tt, Znaniecki sądził zresztą, że cały świat stoi wobec podobnych problemów społecznych, a rozwiązanie tych problemów wymaga międzynarodowej współpracy. Nic dziwnego, że sporą część swoich prac napisał po angielsku, a i w pracach polskich niejednokrotnie podejmował sprawy, które z perspektywy polskiego podwórka mogły wydawać się przedwczesne.

»» UCZ, l*. 44-45.

« UCZ, s. 59.

v intelektualna Ameryka, wyd. cyt., s. 45.