Zdjęcie1285 (3)

wfflMI 11 HM V ppp® ■

m m n    ----- j iffn

du oiom/ĘfĘ tfyrt im W ^^r* ^J _{J.

mim/ Mur/ pślm moim wlślt ^ mini} wychowywaulu ob/wiltll lub llolclow/im¹ kotóowymi zmianami w/pouiitih biologiami⁰ ,li

noki!

i Prócz różnych spowbów wykonywania roli ka grup/ zauważamy rozmaite odchyltnla Indywidualne od wzoru czJonJco grup/ (np. bierne zanledbywa-nie obowiązków, działania sprzeczne z normami lor• malnie akceptowanymi przez jednostkę, bunt indywidualny pouczony z odrzuceniem wzoru, zachęcanie innych do zbiorowego buntu). Nasuwa to w pierwszym rzędzie problemy genezy tych odchyleń w biografiach indywidualnych (jak w punkcie 1), następnie zai pro-bierny ich wpływu na strukturę grupy. Dlaczego odchylenia indywidualne są czasem akceptowane jako fakt pozbawiony zauważalnego wpływu na tę strukturę, czasem wywołuję reakcję zbiorową, która ją sta. Wizuje, kiedy indziej zai prowadzę do rozpadu grupy lub do jej rewolucyjnej rekonstrukcji według nowego wzoru?

1 Grupy są rozmaicie ze sobą powiązane. Grupa większa może zawierać w sobie grupy mniejsze jako bardziej lub mniej autonomiczne i różniące się od siebie części; grupa może byt podporządkowana innej grupie, nie będąc jej częścią; dwie grupy mogą częściowo na siebie zachodzić, tj. niektóre jednostki mogą należeć do nich obu; duże grupy mogą współpracować; mogą lei ze sobą walczyć. W jaki sposób stosunki takie oraz ich zmiany wpływają na role członków w poszczególnych grupach? I, na odwrót, w jaki sposób role członków i zmiany tych ról wpływają na stosunki między grupami! Nie sposób nawet wyliczyt teraz wielu ważnych problemów, które należą do tematu tego artykułu. Możemy jedynie wspomnieć, tytułem przykładu: problem indywidualizacji¹ l presji spot¹’

'atrz G. Simmel, tlber sozłala iilijE¹5 al II, ss, M, w: Gustaw iiatu)lnnuch«jtllche FondMira 1|| ¹

wowresr mi jcdiioilkiii problem wzrostu, stabilizacji I upadku hierarchii klasowej oraz panowania klaso-wcgo; wzlot i upadek przywódców 1 władców wlęk-szych grup; progresja i regresja antagonizmów zbiorowych.

S. Grupy pozostają pod wpływem warunków naturalnych, w jakich tyją. Wpływowi temu poświęcono wiele studiów, korzystając jednak często z budzących wątpliwości metod. Sposób, w jaki warunki naturalne wpływają na tycie grupy, podobnie jak wpływają na sztukę, religię czy technikę, zalety od sposobu, w jaki są doświadczane nie przez geografa, lecz przez ludzi żyjących i działających w danym środowisku geograficznym. Tak więc miast zaczynać, jak zwykło się to robić, od badania środowiska geograficznego, by drogą dedukcji dojść póiniej do jego wpływu na tycie grupy, naleiy zacząć od badania grup w ich historycznym stawaniu się, by drogą stosowania ścisłych metod indukcji analitycznej spróbować określić, jakie fakty w owym procesie stawania się motna przyczynowo wyjaśnić przez wpływ warunków naturalnych.

6. Poza grupami tworzącymi się zgodnie z ogólnym, zarysowanym wyżej, wzorem, istnieją inne zbiory jednostek ludzkich — małe i wielkie, luźne lub zwarte, krótkotrwałe lub trwale; tłumy, zbiegowiska, „publiczność” (lub raczej różne specjalne „publiczności"), społeczności sąsiedzkie, klasy społeczne, zbiorowości rasowe, etniczne, terytorialne itd. Przyciągały one uwagę socjologów, którzy nierzadko szukali w nich klucza do zrozumienia życia grupowego w ogólności. Ich dokładna analiza naukowa jest wszakże bardzo trudna, gdyż — pozbawione unormowanego składu i struktury — nie tworzą one „systemów zamkniętych”¹. W rzeczy samej, wyniki ich badania okazały się niezbyt zachęcające, z wyjątkiem studiów nad tymi zbiorowościami terytorialnymi, które nie tylko obejmują różne grupy zorganizowane, lecz również same zbliżają się do wzoru grup terytorialnych. Według nas. ¹

1

Patrz moja książka Mithod of Soeiology (New York 1934).