Zeskanowany dokument 9 (2)

Rozdział 1. Pojęcie pomocy społecznej

-    pomoc społeczna jest zadaniem stojącym przed organami administracji publicznej,

-    adresatem działań są osoby i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, które nie są w stanie jej samodzielnie przezwyciężyć,

-    przyznawane świadczenia pieniężne i niepieniężne nie mają charakteru ekwiwalentnego.

Pomoc społeczna w przedstawionym rozumieniu może być rozpatrywana w ujęciu pozytywnym i negatywnym, jak również w znaczeniu szerokim i wąskim¹.

Ujęcie pozytywne sprowadza się do wskazania sfer aktywności państwa i działających w jego imieniu podmiotów, które będą zaliczane do pomocy społecznej w powyższym rozumieniu. Wyznaczane jest ono treścią obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa, a zatem to stan prawny będzie decydował o tym, jakie sfery aktywności państwa zaliczane będą do pomocy społecznej.

Ujęcie negatywne pomocy społecznej będzie obejmowało te sfery aktywności państwa, które pozornie odpowiadają wskazanemu powyżej rozumieniu pomocy społecznej, jednakże nie będą do niej zaliczane. W zakres ujęcia negatywnego pomocy społecznej będą wchodziły świadczenia ze strony państwa na rzecz poszczególnych grup zawodowych, np. policjantów², zawodowych wojskowych³, pracowników służby więziennej⁴, nauczycieli⁵ czy żołnierzy odbywających służbę zasadniczą⁶ itp. w zakresie pomocy na pokrycie wydatków mieszkaniowych czy udzielanej im pomocy socjalnej, ponieważ nie są to świadczenia zmierzające do zaspokojenia niezbędnej potrzeby, której osoba bądź rodzina nie jest w stanie zaspokoić przy wykorzystaniu własnych środków, lecz forma wsparcia ze strony państwa zmierzająca do stworzenia lepszych warunków wykonywania służby czy zawodu.

Pomoc społeczną można widzieć wąsko - sensu stricte i szeroko - sensu largo⁷*. Wąskie ujęcie pomocy społecznej wiąże się z aktem normatywnym poświęconym tej problematyce, czyli z ustawą o pomocy społecznej i zamieszczonymi w niej regulacjami dotyczącymi zasad ogólnych i celów, rodzaju świadczeń oraz zasad i trybu ich udzielania, organizacji pomocy społecznej i reguł związanych z postępowaniem kontrolnym⁸. Szerokie ujęcie pomocy społecznej wiąże się z wszelkimi unormowaniami, za pomocą których ze środków publicznych przyznawane są nieekwiwalentne świadczenia służące zaspokajaniu niezbędnych potrzeb osób czy rodzin, które własnym staraniem nie są w stanie przezwyciężyć występującej potrzeby. W skład tak rozumianej pomocy społecznej zalicza się m.in. takie ustawy, jak: ustawę z 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych⁹, ustawę z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych¹⁰, ustawę z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym^{11 12}, ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy¹⁸¹, ustawę z 27 sierp-

33

1

   Na ujęcie wąskie i szerokie pomocy społecznej uwagę zwraca Z. Leoński, Zarys..., s. 432-433.

2

   Zob. art 88-98 ustawy z 6 kwietnia 1991 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 z późn. zm.), jak również rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administraqi z 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 100, poz. 918 z późn. zm.) czy rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 17 października 2001 r. w sprawie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego przez poligantów (Dz. U. Nr 131, poz. 1468).

3

   Zob. art. 73 usŁ 1 pkt l, art. 84 ust 1 pkt 2 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2005 r. w sprawie warunków i trybu przyznawania nagród i zapomóg żołnierzom zawodowym (Dz. U. Nr206, poz. 1718).

4

   Zob. art 74 oraz art. 85-95 ustawy z 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1761 z późn. zm.) czy rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9 września 1997 r. w sprawie określenia rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych i bytowych dla funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz członków ich rodzin (Dz. U. Nr 120, poz. 764).

5

   Zob. art 54, art. 61 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U; z 2006 r. Nr 170, poz. 1218 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 16 maja 20011: w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad przyznawania i wypłacania nauczycielskiego dodatku mieszkaniowego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (Dz. U. Nr 56, poz. 585 z późn. zm.).

6

Zob. art 118-136 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.), a także rozporządzenie Rady Ministrów z 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania i wypłacania zasiłków na utrzymanie członków rodziny osobom spełniającym powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dż. U. Nr 180, poz. 1857) czy rozporządzenie Rady Ministrów z 18 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu pokrywania należności i opłat mieszkaniowych osobom spełniającym powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz członkom ich rodzin (Dz. U. Nr 116, poz. 1238 z późn. zm.).

7

   Powyższy podział można wywieźć z rozważań Z. Leońskiego, Zarys..., s. 440 i n:

8

   Do tego ujęda zaliczyć należy także ustawę z 29 grudnia 2005 r o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Ńr267, poz. 2259), ponieważ przewidziane tą ustawą świadczenia realizowane są na podstawie unormowań ustawy o pomocy społecznej.

9

   Dz. U. Nr 71, poz. 734 z późn. zm. O związaniu regulacji dotyczących dodatków mieszkaniowych z pomocą społeczną pisałem już w pracy: Dodatki mieszkaniowe w orzecznictwie samorządowych kolegiów odwoławczych i sądu administracyjnego (w:) Rola współczesnej administracji publicznej. Orzecznictwo sądowo-administracyjne w sprawach samorządowych, pod red. J. Filipka, Bielsko-Biała 1997, z. 1, s. 95-96, jak również wspólnie z K. Podgórskim w glosie do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 1995 r., K 4/95, Sam. Teryt. 1996, nr 10, s. 65 i n.

10

   Dz. U. Nr 228, poz. 2255 z późn. zm.

11

   Dz. U. Nr 122, poz. 1149 z późn. zm..

12

   Dz.U. Nr 99, poz. 1001 zpóźn.zm.