Image38 (4)

EUKTRMJKĄfljgg _m

EUKTRMJKĄfljgg _m

MIEJSCE NA TRANSFORMATOR SIECIOWY

@

UZWOJENIE NISKONAPIĘCIOWE TRANSF

Płytka drukowana jest (Josu^i handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2772

dwie plastikowe spinki służące zazwyczaj do spinania wiązek przewodów. W ostateczności zamiast spinek można zastosować drut, drat-wę, a nawet klej typu SuperCilue, Cyjanopan, Kropelka, itp. Wentylator powinien dmuchać w stronę transformatora. Kierunek wydmuchu łatwo sprawdzić, przykładając kartkę papieru do wentylatora.

Osobnego omówienia wymaga transformator będący „sercem” jonizatora. Zastosowany w modelu prototypowym jest typowy, sieciowy o oznaczeniu TS 6/46. Transformator należy nieco przerobić Modyfikacja nie jest specjalnie trudna i polega jedynie na odwinięciu uzwojenia niskonapięciowego (nawinięte grubszym drutem) tak, aby zostało 20 zwojów. Odwijanie zwojów będzie ułatwione tym hardziej, im częściej będzie obcinany coraz dłuższy, odwijany drut uzwojenia. Odwijanie wymaga bowiem każdorazowego przewlekania przez rdzeń transformatora. W przypadku, gdyby podczas odwijania drut się złamał w pobliżu cewki, celem dalszej kontynuacji należy pomagać sobie małym, płaskim wkrętakiem.

Po odwinięciu zwojów należy dodatkowo zaizolować uzwojenie wysokonapięciowe. Aby było to moż iwe, z uzwojenia trzeba ściągnąć (delikatnie podważyć wkrętakiem) wierzchnią osłonę (o ile w posiadanym egzemplarzu transformatora jest) w postaci taśmy izolacyjnej. Dodatkowa izolacja jest konieczna. O tym jak bardzo, można się przekonać, nie stosując jej. Podczas pracy jonizatora w cewce wysokonapięciowej transformatom indukowane jest napięcie kilku kV. Brak dodatkowej izolacji spowoduje przebicie standardowej i zwarcie między uzwojeniami. Dodatkowa izolacja może być wykonana na różne sposoby. Najprostszym, a jednocześnie

Rys. 2 Schemat montażowy wystarczającym, praktycznie sprawdzonym sposobem jest zalanie uzwojenia wysokonapięciowego zwyczajnym lakierem do paznokci Lakier można nanosić dobrze nasączonym, wręcz ociekającym pędzelkiem parokrotnie, tak aby nałożyć kilka warstw. Pierwsza warstwa powinna być nałożona na tyle rozrzedzonym lakierem (celem rozcieńczenia zastosować zmywacz do lakieru), aby wniknął głęboko w uzwojenia. Oczywiście czynność lakierowania powinna odbywać się przy dobrym wietrzeniu pomieszczenia lub „pod chmurką”. Do uzwojenia niskonapięciowego tak spreparowanego transformatora lutujemy dwa około pięciocentymetrowe odcinki izolowanych pizewodów, które lutujemy w płytkę, w punkty oznaczone jako ..UZWOJENIE NISKONAPIĘCIOWE TRANSFOMATORA”. Sam transformator kładziemy z kolei na płytce. Aby się nic przemieszczał, warto go do niej przymocować albo klejeni (tym razem proponuje Distal lub inny epoksydowy), albo plastikowymi spinkami. W tym ostatnim wypadku w płytce należy wywiercić dwa...cztery około trzymilimetrowe dodatkowe otwory pod transformatorem, blisko skrajnych jej brzegów Po zamocowaniu do końców uzwojenia wysokonapięciowego transformatora należy przylutować elektrody. Pierwszą jest prosto przylutowana, skrócona (obciąć około 1,5cm od strony „łebka”) szpilka krawiecka. Przylutować od strony obcięcia, a nic ostrza (szpica). Drugą elektrodę pozyskujemy z miniaturowego głośniczka elektromagnetycznego bez wbudowanego generatorka. Najprostszym i najtańszym sposobem jego pozyskania będzie udanie się do serwisu komputerowego. Głośniczki takie są często stosowane w obudowach komputerowych zamiast typowych małych głośników 0,25... 0,5W. Często są po prostu wymontowywane z obudów i niekiedy nawet wyrzucane przez serwisantów/ montażystów komputerów. Są po prostu zbędne z uwagi na to. że są inne już na płytach głównych, te w' obudowach są więc już niepotrzebne. Głośniczki takie można oczywiście kupić również w sklepach elektronicznych.

Magnes uzyskujemy poprzez., zniszczenie takiego głośniczka. Należy go otworzyć (czyta; - wyłamać, bo są klejone i inaczej się raczej nie da) i wydobyć z niego magnes toroidalny. Wokół tak zdobytego miniaturowego magnesu należy owinąć (po zewnętrznym obwodzie) kilkucentymetrowy, nieizolowany odcinek przewodu - ..linki” miedzianej. Po owinięciu magnesu przewód trzeba po-cynować na całej długości (magnes nie może wypadać) i skrócić do około 2cm poza oblotem magnesu. Tak spreparowany magnes lutujemy do drugiego końca wyprowadzenia wysokonapięciowego transformatora. Po przylutowaniu drut z magnesem należy wygiąć tak. aby końcówka drugiej elektrody/ szpiki znalazła się pośrodku środka otworu magnesu.

Po wykonaniu tych czynności nadszedł czas na wybór obudowy. Proponuję zastoso wać typową z tworzywa sztucznego, dostępną w sklepach elektronicznych, pierwotnie prze znaczoną do montowania zasilaczy, o oznaczeniu handlowym Z-16. Do niniejszego jonizatora nadaje się wręcz idealnie z uwagi na to, że ma podhiżne otwory wentylucyjne. Zaprojektowana płytka mieści się w mej bez żadnych przeróbek. Umieszczone w jej narożnikach ot wory umożliwiają przykręcenie do dna dwuczęściowej obudowy śrubkami z nakrętkami.

Przed ostatecznym przykręceniem płytki i skręceniem obudowy w płytkę, w punkty za silania („+12V” i „GND”) lutujemy dwa izolowane przewody (lub bezpośrednio przewody zewnętrznego zasilacza). Do nich można przylutować gniazdko (przykręcić/przykleić do obudowy) pasujące do wtyku zewnętrznego zasilacza. Obudowa skręcana jest czterema śrubami stanowiącymi jednocześnie mocowanie „nóżek” obudowy. W polerywce obudowy (tj. w jednym z jej krótszych boków) trzeba wywiercić kilkanaście otworów 5mm. Umożliwią one „zaciąganie” powietrza przez wentylator i wydmuchiwanie go przez fabryczne, podłużne otwory (szpary) obudowy umieszczone po stronic transformatora.

Po podłączeniu zasilania jonizator powinien działać od razu. Wentylator włączy się, na końcu szpilki powinien być w idoczny fioletowo świecący mały punkt-miejsce występowania zjawiska jomzacji-mikrowyładowań elektrycznych.

Ten sposób wykonania elektrody zapewnia jej trwałość, gdyż praktycznie nie ulega zużyciu jak w przypadku „pierwszej edycji" jonizatora.

Model prototypowy został dostarczony bez wspomnianej obudowy z uwagi na to, ze potrzebowałem jej pilnie do innego układu, a chwilowo nie było identycznej w sklepie elektronicznym.

Ciąg dalszy na sironie 59.

Wykaz elementów
Rezystory
R1.R4............	............12kfl
R2.R3.................	.......... 12Uki2
Kondensatory
C1.C2.................	.............1 nF
C3.............	.....lOOOpF/lft/
Półprzewodniki
T1.T2.................	BC107B lib inny NPN
T3......................	. BUZ11 Ubpedebny
Pozostało
Transformator TS6/46 (patrz tekst)
Wentylator MW-410M12S12W0.09A (patrz tekst)
Obudowa 2-16

Elektronika dla Wszystkich Listopad 2005 49