Img00256

260

włókniste; dwa pierwsze pochodzenia celulozowego. Są bardziej sztywne i znacznie grubsze od papierów. Produkowane są w arkuszach lub szerokich taśmach zwijanych w rulony, a stosowane w przemyśle maszyn i aparatów elektrycznych.

4.108.    Preszpany produkowane są z siarczanowej masy celulozowej przez prasowanie na mokro pod dużym ciśnieniem i powolne suszenie. Rozróżnia się preszpany zwykłe i preszpany miękkie.

Preszpan zwykły przeznaczony do pracy w powietrzu ma większą masę właściwą i zwykle obustronnie gładką powierzchnię. Produkowany w arkuszach lub zwojach. Stosowany jest w maszynach elektrycznych (izolacja żłobkowa), aparaturze elektrycznej niskiego napięcia (podkładki i przegrody izolacyjne) oraz jako materia! na korpusy izolacyjne cewek suchych transformatorów, elektromagnesów itp.

Preszpan miękki przeznaczony do pracy w oleju (zwykle w transformatorach jako izolacja międzywarstwowa i międzyzwojowa) ma mniejszą gęstość właściwą, większą nasiąkliwość i zwykle matową powierzchnię. Produkowany jest w arkuszach. Do pracy szczególnie odpowiedzialnej używa się specjalnych gatunków preszpanu miękkiego o zwiększonej nasiąkliwości wykonanych z celulozy bawełnianej (stosowane w transformatorach najwyższych napięć).

4.109.    Fibra jest wytwarzana z masy celulozowej otrzymywanej ze szmat bawełnianych w postaci arkuszy, prętów, rur i kształtek.

Zaletą fibry jest dobra podatność na obróbkę skrawaniem (toczenie, wiercenie, frezowanie, struganie) oraz plastyczność (daje się formować po namoczeniu w gorącej wodzie).

Wadami fibry jest silna higroskopijność (paczenie się wykonanych z niej elementów izolacyjnych), słabe własności dielektryczne, mała chłonność oleju izolacyjnego, szybkie starzenie się. Wady te są powodem stopniowego ograniczania zastosowań fibry w elektrotechnice.

Z uwagi na własności gazotwórcze (w zetknięciu z tukiem elektrycznym fibra wytwarza duże ilości gazów) rurki fibrowe są stosowane do wyrobu komór gaszących odgromników wydmuchowych.

4.8. ELASTOMERY

4.110. Elastomery, zwane również clastykami, są to polimery organiczne o cząsteczkach zawierających wiązania nienasycone; w stanie nieusieciowanym wykazują one wybitne własności elastoplastyczne. W odpowiednio prowadzonym procesie wulkanizacji uzyskać można właściwy stopień usieciowania i żądany poziom elastyczności. Cząsteczki kauczuku i tworzyw pokrewnych w stanie normalnym są zwinięte