img077 (27)

5.7. Model TEACCH jako program kompleksowej pomocy osobom autystycznym

Program TEACCH (Treatmerit and Education of Autistic and Related Com-nnmication Handicapped Children), czyli program Terapii i Edukacji Dzieci Autystycznych oraz Dzieci z Zaburzeniami w Komunikacji, zapoczątkowany został w piewszej połowie lat sześćdziesiątych na Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapel Hill. Profesor Erie Schopler, jego główny twórca, został wprowadzony do programu, kiedy był on jeszcze oparty' na zasadach psychoanalitycznych. Terapia polegała wówczas na przyzwoleniu na całkowitą swobodną ekspresję emocji przez dzieci i na intensywnej psychoterapii grupowej rodziców. Schopler wraz ze swoim współpracownikiem Robertem Reichlerem zauważył, że takie podejście terapeutyczne nie było efektywne, a wręcz nasilało częstotliwość niepożądanych zachowań. Schopler i Reichler (1971), przyjmując założenie, że autyzm nie jest spowodowany patologicznym zachowaniem rodziców, zaczęli bardziej koncentrować się na specyficznych potrzebach poznawczych osób z autyzmem, które były wynikiem organicznej dysfunkcji OUN. Nie obwiniano już rodziców o spowodowanie autyzmu, ale zaczęto ich spostrzegać jako osoby, które cierpią wskutek choroby swoich dzieci. Dostrzeżono w nich po raz pierwszy ogromny potencjał służący pomocy w rehabilitacji ich dzieci, który mogli real izować j ako koterapeuci.

W 1966 roku Schopler i Reichler (Mesibov, 1984), widząc pierwsze pozytywne efekty swoich założeń, opracowali projekt wystosowany do Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego (N1MH), w którym proponowali wprowadzenie szkolenia rodziców'jako osób prowadzących terapię autyzmu. Na bazie tego projektu powstał Stanowy Program Badań Dziecka, którego celem było stworzenie programów pracy indywidualnej dla dzieci, przy współpracy rodziców i zawodowych terapeutów. Kiedy minął oficjalny termin zakończenia projektu, rodzice, którzy wcześniej utworzyli Oddział Narodowego Towarzystwa Dzieci z Autyzmem w Północnej Karolinie, bardzo starali się, aby program ten był kontynuowany. W 1972 roku utworzono oddział TEACCH, który był pierwszym stanowym programem w USA dotyczącym autyzmu. Jego założeniem było objęcie opieką dzieci autystycznych od wieku przedszkolnego po wiek dojrzały, włączenie rodziców do terapii, prowadzenie badań empirycznych oraz oferowanie szkoleń interdyscyplinarnych. Obecnie program TEACCH jest nie tylko znany w' Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, ale również w Europie, w^r krajach, takich jak: Belgia, Francja, Dania, Holandia, Wielka Brytania, a także w Japonii

i Australii. W ciągu kilku ostatnich lat podjęto działania, aby program ten wdrożyć w Polsce, Czechach i na Węgrzech.

5.7.1. Koncepcje i zasady terapeutyczne leżące u podstaw TEACCH

I. Polepszanie możliwości adaptacyjnych

Efektywność tej zasady została poparta wynikami badań prowadzonych między 1963 a 1982 rokiem (Schopler, 1987). Poniższy diagram wskazuje, że w sześciu różnych programach terapeutycznych, od 38% do 78% populacji osób autystycznych, pozostawało w placówkach leczenia zamkniętego po osiągnięciu wieku dorosłego. Natomiast dzięki programowi TEACCH tylko 8% musiało być umieszczonych w zamkniętych zakładach, reszta pozostawała w domach rodzinnych, domach grupowych, w szkole albo znajdowało pracę.

% osób przebywających w zakładzie zamkniętym

80

Creak    Mittler    Rutter    Rutter De Meyer Lotter Schopler

(1963)    (1966)    (1967)    (1970)    (1973)    (1974)    (1974)

Ryc. 7. Porównanie skuteczności różnych programów terapii dzieci autystycznych (Schopler, 1987 s. 385)

117