img114 (9)

40

Tablica 5

Podstawowe topniki do spawania tukiem krytym

Lp.	Oznaczenie topnika	Zastosowanie	Charakter topnika	Wymiary ziarn, mm	Zalecane druty
1	TA St1	do spawania stali węglowych i nisko-stopowych, zwłaszcza o podwyższonej wytrzymałości	neutralny niskoman- ganowy	0,32-1,6	SpG4 - stale o Re < 360 MPa SpG4N - stale o Re < 400 MPa
2	TA St2	do spawania stali niskostopowych, zwłaszcza dla energetyki	neutralny niskoman- ganowy	0,32-1,6	jw. oraz druty do stali dla energetyki (np.SpG2M)
3	TA St6	do spawania stali niskowęglowej	kwaśny wysoko- manganowy	0,32-2,5	SpG1, SpG2J, SpG2
4	TA St11	do spawania stali	zasadowy,		Sp06H19N9G1S
	CrNi	stopowych i do napawania stali węglowych spoiwami stopowymi	bezmanga- nowy	0,32-1,6	(dla stali typu 18-8)

Topniki kwaśne stosowane są przeważnie do spawania stali niskowęglowych. Topniki te wytrzymują prądy o wyższych parametrach (U, V) i są mniej skłonne do tworzenia pęcherzy.

Topniki zasadowe stosowane są do spawania stali nisko- i wysokostopowych. Są mniej odporne na stosowanie podwyższonych parametrów spawania, bardziej skłonne do tworzenia pęcherzy w spoinach, lecz pozwalają na uzyskanie spoin o lepszych własnościach plastycznych.

Topniki neutralne, zawierające tlenki, stosowane są do spawania stali niskosto-powych, natomiast topniki neutralne, zawierające chlorki i fluorki - do spawania metali nieżelaznych.

Najczęściej stosowane w kraju topniki i druty podano w tablicy 5.

Przy spawaniu stali o Rm poniżej 500 MPa (tj. prawie wszystkich stali węglowych i niskostopowych) stosowana jest następująca zasada doboru drutu i topnika: topnik niskomanganowy (MnO 0-12%) - drut wysokomanganowy (Mn 1,5-2,5%) topnik średniomanganowy (MnO 15-25%) - drut średniomanganowy (Mn 0,8-1,2%) topnik wysokomanganowy (MnO pow. 30% - drut niskomanganowy (Mn 0,3-0,6%).

W kraju coraz częściej stosowane są topniki aglomerowane, które z odpowiednio dobranymi drutami zapewniają uzyskanie stopiwa o wysokich własnościach wytrzymałościowych i wysokiej udarności, zwłaszcza w niskich temperaturach. Topniki te mogą być stosowane do spawania stali niestopowych oraz stali niskostopowych o podwyższonej i wysokiej wytrzymałości. Przykładowe topniki tego typu:

OK Flux 10.81 - topnik kwaśny (B = 0,6),

OK Flux 10.61 - topnik wysokozasadowy (B = 2,8).

Druty najczęściej stosowane do spawania i napawania posiadają średnice w zakresie: 2,5-6 mm. Druty te na ogół pokryte są warstewką metalu (Cu, Cr, Ni), w celu zabezpieczenia ich przed korozją oraz w celu polepszenia styku prądowego. Do napawania łukiem krytym mogą być stosowane zarówno druty lite, jak i druty proszkowe, umożliwiające uzyskanie napoin o wymaganych własnościach. Składy chemiczne krajowych drutów podane są w normie PN-88/M-69420. Obecnie opracowywany jest krajowy odpowiednik normy EN 756 - „Druty elektrodowe i kombinacje drutu elektrodowego i topnika do spawania łukiem krytym stali niestopowych i drobnoziarnistych”.

7.3.3. Technika wykonywania złączy spawanych

Przy spawaniu łukiem krytym kształt i wymiary spoin zależą nie tylko od podstawowych parametrów spawania (U, J, v), lecz także od różnych czynników technologicznych, takich jak:    średnica elektrody, rodzaj prądu, biegunowość, pochylenie

elektrody względem spoiny, pochylenie spoiny względem poziomu, kształt ukosowa-nych brzegów itp. Wpływ tych parametrów i czynników na charakterystyczne wymiary spoin (rys. 25) przedstawiono w tablicy 6.