img231

Układ nerwowy obwodowy

które prowadzą wrażenia światła z przyśrodkowego obszaru siatkówki. W przedłużeniu skrzyżowania biegną pasma wzrokowe (tractus optici], które dochodzą do ciał kolankowatych bocznych, a stąd w postaci promienistości wzrokowej przez torebkę wewnętrzną podążają do płata potylicznego. Droga wzrokowa została omówiona wyżej.

Nerw okoruchowy

Nerw okoruchowy (n. oculomotorius - III) jest nerwem ruchowym; prowadzi również włókna przywspółczułne. Jądra tego nerwu są położone w śródmózgowiu, na wysokości wzgórków górnych blaszki pokrywy. Nerw ten wychodzi z podstawy mózgowia w rejonie dołu między konarowego i kieruje się przez szczelinę oczodołową górną do oczodołu. Gałązki tego nerwu zaopatrują mięśnie proste gałki ocznej: górny, dolny, przyśrodkowy, skośny dolny i dźwigacz powieki górnej. Włókna przywspółczułne dochodzą do mięśnia rzęskowego i zwieracza źrenicy.

Nerw bloczkowy

Nerw bloczkowy (n. trochlearis - IV) jest nerwem ruchowym, którego jądro jest położone w śródmózgowiu, poniżej jądra nerwu okoruchowego, na wysokości wzgórków dolnych blaszki pokrywy. Nerw ten jako jedyny wychodzi po stronie grzbietowej mózgowia z rejonu brzegu dolnego blaszki pokrywy. Następnie kieruje się na powierzchnię pod-stawną mózgu, w stronę szczeliny oczodołowej górnej, przez którą wnika do oczodołu. Unerwia mięsień skośny górny oka.

Nerw trójdzielny

Nerw trójdzielny (n. trigeminus - V) jest nerwem mieszanym, pochodzącym z pierwszego łuku skrzelowego.

Zbudowany jest z części większej - czuciowej i części mniej -szej - ruchowej. Komórki czuciowe tego nerwu tworzą duży zwój półksiężycowaty (ganglion semilunare), położony na powierzchni przedniej piramidy kości skroniowej. Dośrodkowe włókna czuciowe tego zwoju dochodzą do jąder krańcowych, położonych w rdzeniu przedłużonym, moście i śródmózgowiu. Jądro ruchowe nerwu trójdzielnego jest położone w moście. Ze zwoju półksiężycowatego wychodzą trzy gałęzie nerwu trójdzielnego: gałąź pierwsza, nerw oczny (n. ophthalmicus), kieruje się przez szczelinę oczodołową górną do oczodołu, gałąź druga, nerw szczękowy (n. maxillaris), opuszcza jamę czaszki przez otwór okrągły i wchodzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego, gałąź trzecia, nerw żuchwowy (n. mandibularis), opuszcza czaszkę przez otwór owalny i wchodzi do dołu podskroniowego: z nerwem żuchwowym zespala się część ruchowa nerwu trójdzielnego. Nerw oczny (n. ophtalmicus) jest nerwem czuciowym, zaopatrującym górne piętro twarzy. Dochodzi do oczodołu podzielony na trzy podstawowe gałęzie: nerw łzowy (n. lacrimalis), nerw czołowy (n. frontalis) i nerw nosowo-rzęskowy [n. nasociliaris). W oczodole oddaje wiele dalszych gałęzi, które unerwiają powiekę górną, skórę czoła i nasady nosa, gruczoł łzowy, spojówkę, zatokę czołową i klinową, błonę śluzową górno-przedniej okolicy jamy nosowej oraz błonę włóknistą i naczyniową gałki ocznej Nerw szczękowy (n. maxillaris) jest nerwem czuciowym. Jeszcze w obrębie jamy czaszki oddaje gałąź oponową środkową. Następnie przechodzi przez otwór okrągły do dołu skrzydłowo-podniebiennego, a stąd przez szczelinę oczodołową dolną do oczodołu. Oczodół opuszcza przez otwór podoczodołowy i przechodzi na przednią powierzchnie twarzy. Nerw ten oddaje wiele gałęzi, które unerwiają śród-

N. trigeminus [V]

N. supraorbitalis

R. lateralis R. medialis

N. supratrochlearis N. infratrochlearis

Glandula lacrimalis

R. communicans cum nervo zygomatico

N. zygomaticus

Nn. ciliares longi Ganglion ciliare

R. communicans cum ganglio ciliari Fissura orbitalis superior

Rys. 245. N. ophthalmicus [V/1 ]; widok od strony prawej (wg Sobotty)

R. tentorius N. ophthalmicus [V/1] Ganglion trigeminale

N. ethmoidalis anterior N. ethmoidalis posterior N. frontalis N. lacrimalis

220