IMG30 (3)

Rysunek 8.70

Drzewostan sosnowy w Puszczy Białej - ognisko gradacyjne barczatki sosnówki (fot. S Kinelski)

szkodników, obejmujące tę część ogólnego areału gatunku, w którym jego liczebność zagraża produkcji leśnej. Areały gradacyjne głównych szkodliwych foliofagów sosny przedstawiają rys. 8.71-8.73.

Porównanie omawianych areałów z rozmieszczeniem różnych gleb w Polsce wskazuje jednoznacznie, żc gradacyjne występowanie owadów pokrywa się z dużymi, zwartymi obszarami gleb piaszczystych pochodzenia lodowcowego, tzw. sandrów, powstałych na przedpolu lodowców. Gleby te. utworzone z przemytych piasków gruboziarnistych, są szczególnie ubogie w związki pokarmowe roślin. Ciągną się one łukiem od Borów Dolnośląskich poprzez Puszczę Nadnolccką. Bory Tucholskie, Puszczę Piską do Puszczy Augustowskiej. a obszar ten nawiedzany chronicznie przez gradacje zwykło się określać „łukiem gradacyjnym pierwotnych szkodników sosnowych” w Polsce.

Główne centra gradacyjne najgroźniejszych foliofagów znajdują się więc w Borach Tucholskich (strzygonia choinówka. poproch cctyniak. boreczniki, barczatka sosnówka). Pu zezy Piskiej i Augustowskiej (strzygonia choinówka). Puszczy Białej (barczatka sosnówka), Puszczy Nadnotcckiej (strzygonia choinówka, boreczniki), w lasach Pomorza