IMGi20

wtórnych, które dotyczą sfery wartości, duchowości, zasad morał' nycta i wiedzy poznawczej.

Zahamowanie emocjonalne może być połączone z postawą lękową, jak i ogólnym zahamowaniem psychoruchowym. H. Spionek i $. Gerstman podkreślają, iż obojętność uczuciowa manifestuje się różnie * zależności od stanu somatycznego oraz właściwości układa ner-wowegn.

IŁ Chlopkiewicz". A. Kozłowska⁵* na podstawie prowadzonych badań wyróżniły różne cechy zachowań dzieci, wskazujące na nie-ptawtdowości * rozwoju procesów emocjonalnych. W diagnozowania tego problemu występuje trudność, ponieważ niełatwo określić zachowania dziecka z deficytami emocjonalnymi.

Charakterystyczne cechy zachowań dziecka, wskazujące na zahamowanie emocjonalne:

—ngrzecznienie, uległość, podporządkowanie:

—    nieśnńaiość w podejmowaniu decyzji i nawiązywaniu kontaktów:

—    skrupulatne i przesadnie mrmnr wykonywanie zadań:

—    niezdolność do nawiązywania kontaktów z osobami dorosłymi;

—    zamknięcie w sobie, przejawianie smutku i wysokiego poziom łęku:

—    częste wycofywanie się z zabaw i umych czynności;

—    małomówność;

~ niepewność swoich maźhwosd t umiejętności przy wykonywaniu zadań, praca w wielkim napięciu emocjonalnym, mocne przeżywanie sytuacje gdy nie są w stanie wykonać zadania:

—    wysoka wtażhwość na oceny nauczyciela i rówieśników;

—    ncmMjtuwć doznawania przeżyć związanycb z daną sytuacją;

M. OUcjtóewaez, Zaburzenia dynamiki procesów nerwowych u dzieci zdhattif/wanyA » ówiefie 'jnakzy behanewaloej. (v> .j Przyczyny i patomechamzmy zaburzeń. rozwoju u dzieci- red M j&śsfelsfca, ZNI Psychologu UW, *, 7,

^> A JS-'jak>»«ka. Zabeczenia procesów emocjonalnych u dzieci w wieku przedszkolnymi W® t. Warszawa 1984

79