121
Do oceny lateralizacji służy:
Wywiad z rodzicami, w czasie którego dowiadujemy się o tym, jak rozwijała się dotychczas lateralizacja u dziecka, kiedy zauważono pierwsze jej przejawy. Ze względu na fakt dziedzicznego uwarunkowania leworęczności należy ustalić, czy w rodzinie dziecka były osoby leworęczne. Na podstawie wywiadu oceniamy również tempo procesu lateralizacji. Lateralizację wczesną cechują wyraźne przejawy dominacji od okresu niemowlęcego i jej ustalenie się w wieku przedszkolnym.
Obserwacja zachowania się dziecka w różnych sytuacjach życiowych jest również cennym źródłem informacji. Obserwujemy dziecko w takich sytuacjach, w których musi dokonać wyboru jednego z dwóch narządów ruchu lub zmysłu, np.:
a) którą ręką dziecko je, kroi, rysuje, rzuca piłkę, trzyma nożyczki,
b) którą nogą kopie piłkę, ślizga się, skacze na jednej nodze,
c) którym okiem zagląda przez dziurkę od klucza, do wnętrza butelki.
Określenie dominacji można też dokonać na podstawie następujących prób eksperymentalnych, np.
- dziecko naśladuje pantomimicznie jak czesze włosy, myje zęby, przekręca kontakt,
- rysuje domek lub obwodzi kredką dwa koła, prawą i lewą ręką (dominacja ręki), porównujemy obie ręce uwzględniając graficzny poziom rysunku, siłę nacisku ołówka oraz czas wykonania,
- wejście na taboret, skoki na jednej nodze, gra w klasy (dominacja nogi, obserwujemy, którą nogę stawia jako pierwszą,
- sprawdzenie, czy zegarek „chodzi” (dominacja uszu), dziecko nie biorąc zegarka do ręki zbliża do niego ucho,
- zaglądanie do kalejdoskopu lub dziurki zrobionej w kartonie (dominacja oka), obserwujemy, które oko przykłada do otworu.