Entamoeba histolytica, Giardia intestinalis, Cryptosporidium parvum, Cyclospora cayetanensis, Isospora belli;
- komensale -Entamoeba coli, Iodamoeba butschlii, Endolimax nana, Blastocystis hominis.
Prawdopodobna jest przypadkowa transmisja tych pasożytów podczas wykonywania badań koproskopowych niekonserwowanego materiału.
Dochodzi do niej przez przypadkowe spożycie często dużej liczby cyst łub oocyst tych pierwotniaków z pożywieniem czy wodą, zanieczyszczonymi badanym kałem.
2. Pierwotniaki krwi i tkanek:
Plasmodium spp., Babesia sp., Leishmania spp., Toxoplasma gondii.
Podczas wykonywania badać: zarażonej krwi, kultur tkankowych czy izolacji pasożytów z jamy otrzewnowej zwierząt laboratoryjnych po inokulacji - zdarzają się przypadkowe inwazje, nawet o ciężkim przebiegu, spowodowanym dużą dawką pasożytów.
Opisano takie inwazje tachyzoitów T. gondii, przez uszkodzony naskórek, u pracowników laboratoryjnych.
3. Helminty: i Tasiemce
Hymenolepis nona, Taenia solium.
- Nicienie
Enterobius vermicularis, Strongyloides stercoralis.
Przypadkowe zjedzenie inwazyjnych jaj Hymenolepis nana przy wykonywaniu koproskopowych badań prowadzić może ostatecznie do rozwoju strobilamej formy jelitowej tego monoksenicznego tasiemca.
Przy kontakcie z materiałem, zawierającym maciczne proglotydy Taenia solium, bardzo możliwe jest zarażenie tym tasiemcem poprzez przypadkową inhalację lub zjedzenie jaj inwazyjnych, co w konsekwencji może doprowadzić do groźnej nawet dla życia cysticerkozy.
Pospolite u dzieci owsiki mogą trafić do organizmu osoby badającej materiał koproskopowy, wywołując enterobiozę o różnym nasileniu.
Ze względu na łatwe unoszenie się w powietrzu podeschniętych inwazyjnych jaj Enterobius vermicularis, może dojść do zarażenia zarówno drogą pokarmową jak też przez inhalację.
Podczas wykonywania badań w celu wykrycia larw z zastosowaniem metod zagęszczających, a także hodowli na podłożach, bardzo prawdopodobna jest penetracja inwazyjnych larw Strongyloides stercoralis przez skórę i narażenie na strongyloidozę.
4. Ektopasożyty:
• Owady
Pediculus spp., larwy Diptera\
- Pajęczaki Sarcoptes scabiei.
Należy podkreślić, że transmisja parazytoz, wywoływanych przez te owady i pajęczaki, na osoby wykonujące badania, pomimo dużej zakaźności, zdarza się dość rzadko.
Prawdopodobieństwo zarażenia się wymienionymi wyżej pasożytami jest zdecydowanie mniejsze, jeżeli przestrzegane są wszystkie, zasady higieny i bezpieczeństwa pracy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Laboratoryjne badania diagnostyczne wykonywane są rutynowo w celu ustalenia rodzaju patogenicznego czynnika, powodującego występowanie u pacjenta określonych, chociaż najczęściej niespecyficznych, objawów klinicznych.
Próbki różnych wydalin, wydzielin czy płynów ustrojowych człowieka, stanowiące materiał, badany w laboratoriach, mogą zawierać bakterie, wirusy, formy rozwojowe pasożytniczych pierwotniaków względnie helmintów, w tym inwazyjne dla człowieka, a więc także dla osoby wykonującej badanie.
Wobec zagrożenia, jakie nieść może praca z materiałem zawierającym patogeny, bardzo ważne jest, aby w laboratorium diagnostycznym, a także podczas ćwiczeń studenckich w pracowni, były przestrzegane następujące, elementarne zasady bezpieczeństwa, zmniejszające ryzyko przypadkowego zarażenia się pasożytami:
1. Odzież wierzchnią oraz niepotrzebne do pracy rzeczy osobiste powinno się pozostawić w szatni. Do pracy można przystąpić dopiero po założeniu odzieży ochronnej; należy pamiętać o zabezpieczeniu długich włosów.
2. Ze względu na możliwość kontaktu z materiałem inwazyjnym, w trakcie zajęć należy ściśle przestrzegać zaleceń higienicznych.
3. W pracowni, nie tylko podczas pracy, nie wolno jeść, pić, palić papierosów, pocierać palcami oczu, ust, nosa, brać do ust ołówków, ślinić kartek przy ich przewracaniu.
4. Torebki, książki, zeszyty, okulary należy w pracowni umieszczać w takich miejscach, w których możliwość skażenia ich materiałem, zawierającym patogeny, jest najmniejsza.
17