Kwas zas1264

T

\ Rozdział 351A

ry nkowe. Największą pojemność buforową w ustroju mają układy buforo we związane me z krwią, ale z niektórymi tkankami, głównie t mięśniami i kośćmi.

Bufory w tych tkankach są w stanie zobojętnić około 5 razy więcej kwasów nłż bu* fory krwi. a. Mięśnie

(1)    Buforowanie wewnątrzkomórkowe odbywa się głównie w mięśniach szkicle* towych, ponieważ stanowią one około połowy masy ciała.

(2)    Stężenie HCO_s~ w ustroju wynosi średnio 13 mEq/kg masy ciała. W mięśniach stężenie HC0₃" wynosi 12 mEq/l, a w większości innych komórek stężenie HC0₃~ jest nawet wyższe. Każda z dwóch podstawowych przestrzeni płynowych - płyn wewnątrzkomórkowy (ICF) oraz płyn zewnątrzkomórkowy (ECF)

- zawiera mniej więcej po 50% całkowitych zasobów HC0₈" ustroju.

b. Tkanka kostna odgrywa istotną rolę w buforowaniu IT.

(1) Całkowite zasoby wodorowęglanów w tkance kostnej są około 50*krotnic większe niż ilość HCO_a" zawarta łącznie w ICF i ECF. Wodorowęglany zawarte w kościach są głównym źródłem zasad, potrzebnych do zobojętnienia nielotnych kwasów w ECF. Od dawna wiadomo, że przewlekła kwasica wywołana obecnością nielotnych kwasów powoduje rozpuszczanie się kości związane z utratą węglanu wapnia (CaC0₃). We wczesnej fazie węglany są uwalniane w postaci węglanu sodu (Na₂C0₃).

(a)    Tkanka kostna dorosłego człowieka zawiera około 35 000 mEq węglanów, które wnoszą istotny wkład w pojemność buforową ustroju. Układ I^COg/HCOg' dostarcza około 700 mEq jonu HC0₃”, który ma zdolność zobojętnienia takiej samej ilości kwasu.

(b)    Szacuje się, że w przypadku nagłego zwiększenia stężenia kwasów około 40% tego kwaśnego ładunku ulega zobojętnieniu w kościach.

(2) Kości zawierają 80% całkowitej ilości C0₂ (włączając w tę pulę C0₃²', HC0₃* oraz COg). Około ^z/₃ C0₂ zawartego w kościach to C0₃^2- w połączeniu z jonami Ca²⁺, Na⁺ oraz innymi kationami kostnej sieci krystalicznej. Pozostała */| to jony HC0₃~ zawarte w osłonie wodnej kryształów hydroksyapatytów, będących nieorganicznym składnikiem substancji międzykomórkowej kości i zębów.

[b.| Rozmieszczenie buforów ustrojowych w głównych przestrzeniach ustroju

1. Krew. Aktywność buforowa krwi jest zazwyczaj traktowana jako całość, bez rozdzielania na poszczególne składowe. W niniejszym omówieniu bufory krwi są opisane osobno jedynie ze względów dydaktycznych, a. Ważne uwagi

(1)    Pełna krew jest bardzo dobrym buforem dla kwasów nielotnych, ponieważ znajduje się tam zarówno układ wodorowęglanowy, jak i inne bufory.

(2)    Zdolności buforowe krwi do zobojętniania kwasu węglowego zależą w przeszło 90% od hemoglobiny. Dlatego niewęglanowe bufory w krwince czerwonej są ilościowo ważniejsze niż bufor wodorowęglanowy, chociaż odgrywa on istotną rolę w zdolności buforowej pełnej krwi (zob. tab. 35-1)

(a)    Bufor wodorowęglanowy nie służy do zobojętniania kwasu węglowego.

(b)    Bufory niewęglanowe mogą zobojętniać zarówno kwas węglowy, jak i kwasy nielotne.

b. Pojemność buforowa poszczególnych składowych krwi

(1) Osocze zawierające trzy układy buforowe ma znaczne możliwości zobojętnia nia kwasów nielotnych, ale stosunkowo gorzej buforuje kwas węglowy.