Obrazek1

KOBIAŁ 10

Literatom nfecini

Basen M. (red.) (2006). Seisuałność w cyklu życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Beck A. T.. Frecman A.. Dayis D. (2005). Terapia poznawcza zaburzeń osobowości (przcł.

M. Cierpisz). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bonnet G. (2006). Pemersje seksualne. Historia pojęcia. Opis objawów. Przyczyny (przcł.

D. Oemidowtcz-Domanasiewicz). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Cierpiałkowska L. (red.) (2005). Psychologia zaburzeń osobowości. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.

Cierpiałkowska L., Gościniak J. (red.) (2005). Współczesna psychoanaliza. Modele konfliktu i deficytu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Imtcłiński K. (1990). Seksiatria (t. 1 i 2). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Leiblum S.R., Rosen R.C. (red.) (2005). Terapia zaburzeń seksualnych (przeł. D. Golec).

Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Milion T., Davis R-D., Milion C., Escovar L., Meagher S. (2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym święcie (przeł. H. Grzegołowska-Kiarkowska et al.). Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

aV°

oIioL'q

Rozdział i i    I fyohopak*/oy'o i

Zaburzenia nerwicowe

I ZESPÓL STRESU POURAZOWEGO

11.1. Wprowadzenie

Od początku pojawienia się kategorii zaburzeń zwanych nerwicą i zaburze-niami pod postacią somatyczną uznano, że w odróżnieniu od Innych problemów psychicznych są one przejawem zjawisk, u których podłoża znaczącą rolę odgrywają czynniki psychogenne. Historycznie rzecz ujmując, warto podkreślić, że już trzy wieki¹ temu używano terminu nerwica, w znaczeniu psychonerwicy, odnosząc się do objawów wskazujących na wystąpienie Funkcjonalnego zaburzenia narządu, w którym nie stwierdzano żadnych zmian strukturalnych, a nieco później określenia nerwica pourazowa wobec całej gamy różnorodnych symptomów powstałych na skutek rzeczywistego lub przewidywanego przez jednostkę doświadczenia silnego psychicznego lub fizycznego niebezpieczeństwa czy zagrożenia (por. Moore, Fine 1996). Tradycja ta została podtrzymana i ugiumuwaiia pizcz Ftcuda (1920/1994), który byi zagorzałym pizeciwnikicni założenia, że u podłoża nerwic występują zaburzenia neurologiczne. Ich źródła upatrywał w konsekwencjach wyparcia wewnatrzpsychicznego konfliktu zaistniałem) w okresie edypaliiyin między popędami libido i agresji badź nued&ć glj bido a odmowa zaspokojenia ze strony rodzica. Stanowisko to znalazło wielu zwolenników wśród innych przedstawicieli współczesnej psychoanalizy, a także podejścia psyćhodynamicznego.

Nie tyle wspólnota objawów, ile właśnie owe historyczne względy, jak się podkreśla w klasyfikacji ICD-10 (2000, s. 119), spowodowały, źe zaburzenia i^rwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną ogólną kategorię zaburzeń psychicznych (F40-F48). Wydaje się, że oprocz chęci podtrzymywania tradycji istotną rolę odegrało kryterium podobieństwa uwarunkowań, ponieważ w odróżnieniu od innych zaburzeń psychicznych, na przykład psychoz czy demencji, u podłoża wszystkich umieszczonych w tej kategorii jednostek klinicznych stwierdza się występowanie czynników psychologicznych. Ta grupa różnych bardzo zaburzeń, z mniej lub bardziej zaznaczonymi w obrazie kli-

1

Po raz pierwszy terminu nerwica, w znaczeniu psychonerwicy, użył w 1777 roku William Cu I len (za: Moore, Fine 1996, s. 162).