Obraz
0 (108)

/.A R/ĄI )ZA NIE SR( >1)() WISR //-.‘A / W I ’IE/EI hSII;/ll< )I<S IWIE

Do zagrożeń tych można zaliczyć:

-    globalne ocieplenie, ubytek warstwy ozonowej, zużycie zasobów surowcowych, problem energetyczny,

-    zanieczyszczenie powietrza,

-    toksyczne substancje chemiczne,

-    zanieczyszczenie wód,

-    zmniejszające jakość życia,

-    czynniki zagrażające równowadze ekosystemu globalnego.

2.1.1. Globalne ocieplenie

Ocieplenie globalne klimatu (zwane również efektem cieplarnianym) jest terminem określającym stopniowe ocieplanie się atmosfery spowodowane nagromadzeniem w niej pewnych gazów, głównie dwutlenku węgla (64%), lecz również niektórych gazów niszczących powłokę ozonową (17%), a także metanu (19%). Gazy te przepuszczając promieniowanie słoneczne, odbijają z powrotem w kierunku Ziemi część wytworzonej przez nie energii cieplnej [56]. Całkowity bilans węglowy Ziemi określany jest zasobami węgla w roślinach, oceanach, zasobach paliw kopalnych oraz ilością dwutlenku węgla w atmosferze. Spalanie paliw kopalnych zmienia ten bilans, gdyż jego skutkiem jest uwalnianie do atmosfery większych ilości dwutlenku węgla. Równowagę tę narusza również wycinanie lasów, które wchłaniają dwutlenek węgla podczas fotosyntezy. W ciągu ostatniego stulecia nastąpił 25% procentowy wzrost zawartości dwutlenku węgla w atmosferze. Nie ma pewności co do tępa postępu ocieplenia globalnego, a także co do tego czy będące jego rezultatem zmiany klimatyczne zostaną zneutralizowane przez inne czynniki. Panuje jednak obecnie zgodne przekonanie co do faktu, że w ciągu następnych 50 lat temperatura globalna wzrośnie o około 1,5 do 4,5 °C. Doprowadzi to do:

-    zmian w produkcji rolniczej związanych ze zmianami klimatu w różnych regionach Ziemi,

-    zalanie nisko położonych obszarów wskutek stopienia pokryw lodowych obu biegunów.

W literaturze światowej istnieją także pierwsze szacunki strat gospodarczych, jakie mogą powstać na skutek zmian klimatycznych wywołanych efektem cieplarnianym. Wyniki tych badań, dotyczące na razie jedynie gospodarki amerykańskiej, są dość rozbieżne i wahają się od 0,26 do 2% PKB [1]. Jako ciekawostkę warto podać, że straty, jakie poniósłby Manhattan, zostały oszacowane na 1,11 mld USD za każde 0,73 mm wzrostu poziomu morza.

/

2.1.2. Zmniejszenie warstwy 07.0nowej

Zakłócenia w wymianie promieniowania miedzy kosmosem a Ziemią, spo sodowane są niszczeniem warstwy ozonowej otaczającej Ziemią, są równic/ allivnnc do zagrożeń środowiska przyrodniczego [lj. Przed szkodliwym pro

......owaniem ultrafioletowym Ziemie zabezpiecza powłoka ozonowa znajdują

• Mą w górnych warstwach atmosfery, która pełni funkcją filtra [56].

()cenia się, że w końcu lat osiemdziesiątych warstwa ozonowa nic chroniła lub chroniła tylko w niewielkim stopniu około 5% powierzchni Ziemi 11 | Jnż owe/,as dało się zaobserwować tzw. „dziury ozonowe” nad Antarktydą. Na n u mym obszarze nastąpiło zmniejszenie grubości warstwy ozonowej o 50-60 %, 1 na dużo wiąkszym obszarze o 10-20% [1].

11 by lek warstwy ozonowej pociąga za sobą:

.kulki dla zdrowia ludzi, w postaci zwiększenia zapadalności na choroby, 1 akie jak rak skóry i katarakta;

obniżenie zdolności roślin do fotosyntezy - co może mieć dalekosiężny wpływ na rolnictwo i fitoplankton (stanowiący początkowe ogniwo łańcu cha pokarmowego).

I Idowodniono zależność ubytku warstwy ozonowej od obecności w atmoslc •irmskiej szeregu związków chemicznych, takich jak freony (CFCs), chloro ihiMiowąglowodory (HCFCs) oraz halony [56]. Są to związki syntetyczne, któic , iworzono z myślą o szeregu zastosowań przemysłowych. Początkowo sądzo

...... są to substancje całkowicie bezpieczne, ponieważ nie wykazują one dzia

11111,1 loksycznego. Jednak to właśnie trwałość chemiczna (która decyduje o ich mi. toksyczności) jest przyczyną niszczącego wpływu na warstwę ozonową • u ilość freonów i innych substancji niszczących ozon (ODSs), która do tej pory ul..nula się do górnych warstw atmosfery, będzie jeszcze przez wiele lat prze 1 talcać i uszczuplać warstwę ozonową. Obecnie zużycie tych substancji gwal mc zmalało, a ich produkcja spadła do poziomu z 1965 r.

2.1.3. Zużycie zasobów surowcowych

('ickawe ujecie zasobów, określonych jako zasoby środowiskowe, pr/.cdsla tono w pracy [30].

/.asoby środowiskowe można podzielić, z punktu widzenia człowieka, na dwu- zasadnicze grupy [30]: zasoby niewyczerpalne, zasoby wyczerpalne, a te ostatnie na: odnawialne, nieodnawialne.