Obraz
1 (89)

Rozdział IX Królowa nauk

Ponieważ studia medyczne mojego biała miały potrwać jeszcze wiele lat, chciałem początkowo /mim u Marburgu doktorat z biologii medycznej. Ingrid mogłaby przez len ■ /.r. zarabiać na nas oboje jako ap-tekarka.

Po egzaminie u profesora Iłoluncgo zmieniłem jednak plany, wróciłem do Dusseldorfu i rozpoi żąłem puklyki; w aptece.

W wieku trzydziestu lat powziąłem /anuai, aby od czterdziestego roku życia wycofać sic przyimjmiu*-1 na «I/1< mi;> lat z pracy zawodowej i zająć się wyłącznie czytaniem i m/im¹.laniem SU nu żyłem właśnie trzydzieści sześć lat. Za rok miałem uzyskać upiuwmenia aptekarza. W tym czasie Helga, z którą byłem |iiz m/wledzmny. zmarła nagle. I chociaż liczyłem się z jej przedwczesną smientą pize/ylem to jednak bardzo ciężko, również dlatego, że nie imałem mli mm. komu mógłbym się zwierzyć. Tak więc spełniła się pierwsza połow a owego proroctwa, którego nigdy nie zapomniałem. Druga jego c/ysi mów iła o tym, że uda mi się odkryć istotę najważniejszych stałych li/yc znyi li, a przez to — tajemnice natury.

Rozpoczynający się okres samotności umilała mi jedynie obecność mojej pięcioletniej wówczas córeczki. Dtugn małżeństwo, trwające za ledwie trzy lata, stanowiło tylko rodzaj scliiouicnia.

Pieniądze na moją aptekę dostałem nie od brata, lecz od jego te- i ściowej, której opowiedziałem o obietnicy, jaką Paul dał niegdyś Heldze Zaproponowałem jej, że jeśli otrzymam 520000 marek na zakup własnościowego mieszkania i urządzenie apteki oraz 250000 marek na opłacę me podatku od darowizny, zrezygnuję z pozostałej połowy przyrzeczone| kwoty. I tak oto, dzięki umowie z teściową Paula, stałem się finansowo niezależny i mogłem juz wkrótce urzeczywistnić mój plan wycofania się w wieku c zterdziestu lal / życia zawodowego.

*

Prace budowlane przy ul. Sigmaring nr 1, gdzie powstać miała ap teka, trwały cały rok. Miałem więc sporo czasu, aby zająć się astronomią i astrofizyką.

W naukach przyrodniczych skok ze średniowiecza do współczesno ści nastąpił dopiero w chwili, gdy Izaak Newton zdefiniował prawo giu witacji, opierając się na wstępnych przesłankach, które w swoich trzecli prawach sformułował już wcześniej Johannes Kepler. Do czasu Nuc

tona nikt nie rozumiał, dlaczego Ziemia krrjży po swi-| orbicie wokol Słońca, zamiast zostać wyrzucona w kosmos. To samo dolyi /ylo tiki.ulu Ziemia-Księżyc. Newton dowiódł, że ciała niebieskie przyclągnią mi; > |.i kąś tajemniczą siłą, nie ukrywał jednocześnie, że nic nie syn o nnlni/i grawitacji. W tej sprawie do dziś nic się nie zmieniło Do olsmi.i.ii lącego w układzie Ziemia-Księżyc prawa oba ciała niebie'.ku u im', / i swoją masę i odległość, nazywaną jako że Księżyc krąży wokol /m iiii promieniem (radius). Przez to pojęcie rozumiemy odstęp między środkiem Ziemi i środkiem Księżyca. Ponieważ siła przyciągam.! m.il. |. wraz ze wzrostem odległości, oddziaływanie promienia jest odwminlc proporcjonalne, co zapisujemy 1/r.

Wielkości występujące w mianowniku równań fizycznych nie i w szkole wyjaśniane w sposób przystępny. W rezultacie, uczniowie nie potrafią myśleć abstrakcyjnie, a do wszelkich wzorów czują tylko un chęć.

Promień znajduje się w mianowniku po prostu dlatego, że siła m.i lejc wraz ze wzrostem odległości (im większa liczba pod kreską ułamka, tym mniejsza jest jego wartość).

Ponieważ odległość między Ziemią a Księżycem jest taka sama jak odległość między Księżycem a Ziemią, oba ilorazy wchodzą do prawa giawitacji jako iloczyn

l

I't/odstawiony powyżej ułamek (jeden przez promień do kwadratu) wy-ni/a Izw. prawo odwrotności kwadratów odległości, obowiązujące we v,/vslkich oddziaływaniach w „pustej” przestrzeni. Jeśli ustawimy punk iowe źródło światła w odległości jednego metra od światłomierza i uznamy wartość pomiaru w tym miejscu za 100%, to w odległości dwóch nic i niw od źródła światła wartość pomiaru wyniesie tylko 25% popr/cdnn-j ilości światła, w odległości trzech metrów zaś — tylko 11%. Dlaczego winilomierz pokazuje właśnie takie wartości? Otóż jeśli w przedstawili nmt wyżej wzorze podstawimy r = 2, otrzymamy jeden podzielone pr/c iIimi mży dwa, a więc 1 przez 4. Kiedy jednak podstawimy r * t, oiizy muliły I przez 0. HM) podzielone przez 9 daje zaś 11 (i 1 reszly). li n i-ii' można kontynuować.

Dotychczas rozumiałem prawo odwrotności kwadratów w jego li o /itym sensie, teraz, jednak obudziły się we mnie wątpllwośi i c/y t >i a i nc piawo wystarczy po prostu rozumieć, czy nto/c nnlc/aloby im << \ ■pylnr, dlaczego wszystkie oddziaływania w pi/cMi/cnl iilcgii|i| m l ,

• a ulu zgodnie z kwadratami liczb. Zastanawia takt. zc nn|wii;k , li i liłtlnill, Newton, i największy filozof czasów wspóli/i nyi li i ...i i pisywali Itogii możliwość wyposażenia świata w Inne pum ........