metodyka0006

64 Jerzy Dublkajtls

tu 3. Pierwszą pozycją poświęcającą teimu problemowi .nieco więcej miejsca (obok innych ważnych zagadnień związanych z badaniami aircheolo-giezrio-archrtektonicznyimi) jest praca J. Kuczyńskiego (1971). Przez wiele lat pozostawała on.a jedyną pozycją omawiającą niektóre aspekty związków warstw kulturowych z elementami badanej architektury. Dopiero w ostatnim czasie problematyka ta została ponownie podjęta przez R. Massalskiego (1982). Obie publikacje nie wyczerpują jednak interesującego nas zagadnienia. Stąd też autor mniejszego artykułu, na podstawie wymienionych wyżej prac, literatury sprawozdawczej z badań archeologiozno-architekitonicanych i własnych obserwacji poczynionych w trakcie badań zespołów klasztornych w Mogilnie i Strzelnie, chciałby wskazać na różne możliwości uchwycenia związków pomiędzy architekturą a stratygrafią warbtw kulturowych. Ponadto chciałby uwrażliwić przez to badaczy na konieczność dokonywania niezmiernie wnikliwych obserwacji w trakcie badań.

Autor zdaje sobie sprawę, że zaprezentowane przez niego warianty mają charakter modelowy i w pńatotyce badawczej nie zawsze występują w takiej postaci, z powodu częstych zakłóceń stratygrafii,, a także indywidualnego charakteru obiektu będącego przedmiotem badań. Można .mieć nadzieję, że zebrane spostrzeżenia staną się pomocne przy próbie szerszego omówienia problemu.

Istotne znaczenie dla ustalenia relacji chronologicznych pomiędzy nawarstwńgniami kulturbwwni a badanymi elementami .architektury ma identyfikacja tzw. warstw budowy. Warstwy te powstają w czasie trwa-’ nia prac budowlanych i składa się na nie zaprawa murarska oraz wszelkie pozostałości użytego budulca. Miąższość -tych warstw jest zazwyczaj największa przy licu ściany i maleje, aż do całkowitego zaniku, w miarę oddalania się od niej.

W literaturze przedmiotu wskazywano pośrednio na -to, że rozmieszczenie warstw budowy powstających tpmz-y murowanych elementach architektury może być różne i zależy od techniki wykonania partii fun-damentowych (J. Kuczyński, 1971, s. 92). Zagadnienie to wymaga jednak głębszej analizy i konieczności rozważenia różnych wariantów.

Przy wznoszeniu obiektów architektonicznych posługiwano się najczęściej jdwoma sposobami układania dundamentówTj

Jedna z technik polega na kanistrluowaniu fundamentu w wykopie ,,wąskoprzestrzennym”, tj. o rozmiarach odpowiadających szerokości, a zazwyczaj też głębokości budowanego fundamentu. Stosowanie tej techniki sprowadza się w praktyce do wypełnienia rowu fiuindament.owe-

•' Można było spotkać tylko nieliczne wzmianki wskazujące bezpośrednio lub pośrednio na konieczność uwzględniania związków warstw kulturowych z elementami badanej architektury (np. W. Hotubowlcz, 1!MU, s. 130—130. L. Knjzer, 198t oraz art. W. Chudzi akii w Kwart. Hist. Kultury Materialnej, 1905, nr 3,

wa budowy

c		_ I I I
.A/ v Hi		— I
6		r ^1
5		-n
4		J-+		/
3	• 7 •	1 ^T- 1	; 7’
2 ■		1 ^1 T
1		l

D
6		— 1
- 5		j_-i
4	- ;	—■ ( __ )
3	l 7 •	1 -	7 •
2		_> r
1		' ^1

Rys. 1

Objaśnienia do tego rysunku na następnej stronie

5 — Archeologia 13