Obraz4

Użytki ekologiczne są to zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk, jak: naturalne zbiorniki wodne (śródpolne i śródleśne oczka wodne), kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, starorzecza, skały, skarpy, piargi, płaty nieużytkowej roślinności.

Pomniki przyrody - pojęcie wprowadzone przez Aleksandra Humboldta w 1850 roku dla oznaczenia pojedynczych wyjątkowo cennych elementów przyrody żywej lub martwej (Naturdenkmal), ich skupisk o szczególnej wartości naukowej, historyczno-pamiątkowej, krajobrazowej, odznaczające się cechami wyróżniającymi je wśród innych tego typu elementów przyrody, np. sędziwe (okazałych rozmiarów) drzewa i krzewy, źródła, wodospady, skałki, jaskinie, głazy narzutowe.

Największym polskim obszarem chronionym jest Biebrzański Park Narodowy o powierzchni 125 tys. ha, leżący w województwie podlaskim na obszarze 13 gmin i pięciu powiatów. Elementy charakterystyki tego parku są następujące:

-    urozmaicona fizjografia: tereny płaskie (łąki, bagna, lasy, oczka wodne, strumyki), wzniesienia do 150 m n.p.m. (wzgórza polodowcowe),

-    szata roślinna typowa dla obszarów torfowo-bagiennych (torfowiska, łąki, bagna, obszary leśne),

-    występujące łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki, wydry, bobry i 263 gatunki ptaków,

-    Biebrza - najczystsza rzeka w Polsce (klasa czystości „O”)-

Biebrzański Park Narodowy jest najstarszym w Polsce i jednym z najstarszych w Europie parków narodowych o przyrodzie zachowanej w stanie pierwotnym.

Białowieski Park Narodowy jest kojarzony na całym świecie z rezerwatem żubrów. Wyróżnia się on także jako jedyny w Europie kompleks pierwotnego lasu nizinnego, gdzie w stanie naturalnym żyje 13 tys. gatunków roślin i zwierząt.

O wyjątkowych jego walorach przyrodniczych świadczy fakt, że już w 1977 roku UNESCO zaliczyło Białowieski Park Narodowy do dziedzictwa światowych rezerwatów przyrody. Obydwa parki narodowe (Białowieski i Biebrzański) są włączone przez PAN (Protection Area NetWork) do grupy reprezentacyjnych parków narodowych Europy.

Lasy ochronne (strefy) to obszary zadrzewione w sposób zabezpieczający przyrodę przed niszczeniem w wyniku działalności ludzkiej lub przed samozniszczeniem, np. przez erozję wodną, wietrzną, osuwanie się mas ziemi, rozprzestrzenianie się lotnych piasków, niszczenie brzegów zbiorników wodnych, obrzeży plaż oraz ochrona obiektów uciążliwych dla środowiska i

58