P1040969

administracji rządowej (oraz rozporządzenia o utworzeniu Ministerstwa Finansów i o szczegółowym zakresie jego działania), ustawa o dochodach jednostek sa morzą, du terytorialnego, ustawa o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, rozporządzenie (wydane na podstawie ustawy o I(Hansach publicznych) o szczegółowych zasadach finansowania inwestycji z budżetu państwa, ustawa o po. ręczcmach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa; ustawa o warunkach do* puv/i./alnoici i o nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców i kilka innych (w tym ustawa o zamówieniach publicznych, ustawa o Narodowym Planie Rozwoju, regulująca m.in. zasady wspierania rozwoju regionalnego, ustawy restrukturyzacyjne dotyczące zwolnień i umorzeń podatków i innych opłat, ustawa o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz o szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych, ustawa o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki, ustawa o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP, ustawa o restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali czy wreszcie ustawa o wspieraniu restrukturyzacji przemysłu obronnego), Uo tego trzeba dodać ustawę o Najwyższej Izbic Kontroli, ustawę o regionalnych izbach obrachunkowych i coroczne ustawy budżetowe. lak więc wraz z rozporządzeniami Rady Ministrów i ministra finansów regulującymi materię finansów publicznych prawne podstawy finansów publicznych są rozproszone w około setce różnych aktów prawnych.

1.3. Dochody i przychody, wydatki i rozchody

Środki publiczne dzielą się na dochody publiczne, nic podlegające zwrotowi środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej i z innych źródeł zagranicznych oraz przychody budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego i innych jednostek sektora finansów publicznych.

Uochody » przychody publiczne służą finansowaniu wydatków i rozchodów publicznych. Różnice między pojęciami dochodów i wydatków z jednej strony oraz przychodów i rozchodów z drugiej strony nie są wcale łatwe do wyjaśnienia, chociaż u ich podstaw leży słuszna zasada konieczności oddzielenia operaeji dokonywanych na bieżących strumieniach dochodów i wydatków (i — po stronic docho-rnających charakter bezzwrotny) od operacji dokonywanych na zasobie rwająft u Skarbu Państwa lub mających charakter zwrotny, do których właśnie odnoszą się terminy przychody i rozchody. Brak rozróżnienia między operacjami na strumieniu i na zasobie może bowiem prowadzić do utraty przejrzystości finansów publicznych, a przez to do utraty kontroli nad bieżącymi i przyszłymi wydatkami pu b11« z nyrn i.

2£aczriijrny od różnicy między dochodami i przychodami. Rozróżniamy następujące kategorie dochodów publicznych:

• daniny publiczne, do których zalicza się podatki, składki, ela oraz Innr świadczenia pi«-ni«;żm- a których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek

giimor/ądu terytorialnego, funduszy celowych ortu innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych jest zagwarantowany odrębnymi ustawami;

•    Inne dochody należne budżetowi państwa, jednostkom samorządu terytorialnego i innym jednostkom sektora finansów publicznych na podstawie odrębnych Ustaw;

•    wptywy ze sprzedaży wyrobów I usług wytwarzanych lub świadczonych przez jednostki sektora finansów publicznych;

•    wpływy z mieniu, w tym z tytułu najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze (np. dochody z wynajmu sal przez szkoły), odsetki od środków na rachunkach bankowych, od udzielonych pożyczek i posiadanych papierów wartościowych oraz dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;

•    spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej;

•    odszkodowania nulcźne jednostkom sektora finansów publicznych;

•    kwoty uzyskane z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;

•    dochody ze sprzedaży mnji|tkii, rzeczy I praw nie stanowiące przychodów z tytułu sprzedaży papierów wartościowych czy z innych operacji finansowych ani z prywatyzacji majątku Skarbu 1’ańslwa lub majątku jednostek samorządu

•    inne dochody uzyskane na podstawie odrębnych przepisów lub umów międzynarodowych (takie jak np. opłaty pobierane przez Komisję Papierów Wartościowych i fiicld, opłaty związane z ochroną środowiska ilp,).

Natomiast przychody budżetu puńslwa, budżetów Jednostek samorządu terytorialnego ornz Innych Jednostek sektora finansów publicznych obejmują'środki pochodzące:

| ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,

•    | prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

•    ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,

•    z otrzymanych pożyczek i kredytów,

•    z przychodów jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych uzyskiwanych w związku z prowadzoną przez nic działalnością oraz pochodzących z innych źródeł.

’ Mogą tu powstawać wątpliwości, dlaczego wpływy ze sprzedaży majątku państwowego przez Skarb Państwa lub Jednostki samorządu są zaliczane do pizycliodów, zaś wpływy ze sprzedaży majątku Jednostki budżetowej (a talu operacja leż ma charakter jednorazowy) są zaliczane do dochodów tej jednostki, 0 zaliczeniu wpływów Jednostek budżetowych z tytułu sprzedaży „majątku, rzeczy i praw" do dochodów budżetowych, a nic do przychodów, zadecydowały względy czysto praktyczne: lak niewielkich kwot nic warto bowiem przenosić na odrębne konta przychodów. Przychody z prywatyzacji co roku osiągają mllliir-dy złotych. Natomiast całość wpływów Jednostek budżetowych z tytułu sprzedaży majątku, rzeczy I praw oraz świadczonych usług w 2002 r. wyniosła około 20 min zł, na łączną kwotę dochodów tych jednostek -ń,f> mld zl. W 2004 r. wptywy ze sprzedaży miijąlkll, rzeczy I praw wyniosły niespełna 325 min na kwotę H,2 mld zl dochodów Jednostek budżetowych ogółem. W 2(1(12 r. 70% wpływów ze sprzedaży majątku, i/r czy I praw powstało z. trzech źródeł: w Jednostkach budżetowych obrony narodowej ze sprzedaży nilejllii wojskowego (fi min zl). z tylulu Sprzedaży środków transportu (też 6 min zl) I ze sprzedaży przez (HIS swo leli opracowań slulyslyeziiyeh (2 min /I), a W 21X14 r. przeszło «|l% tych wpływów (2hH min zl) powstało z tylulu oplal koncesyjnych pobieranych pizcz Ministerstwo Ibinsporlii I łączności. Urząd Kcgulacjl l'.nurgclykl oraz Krajową Wadę Kiidlofonli I 'Ićlcwlzjl.