P1050158(1)

Anna Ostrowska

Materiały do wykładu na temat systemu ewidencji ludności w Polsce

Obowiązek meldunkowy polegający na Informowaniu przez obywatela organów administracji państwowej o miejscu przebywania został wprowadzony w Polsce w 1928 r. Obowiązek ten miał wówczas charakter porządkowy I służył odbudowie państwowości polskiej.

Po drugiej wojnie światowej meldunek stał się elementem systemu kontroli państwa, które nałożyło na obywatela rygorystyczny wymóg informowania o każdym wyjeżdzle poza miejsce zamieszkania. Obywatel zobowiązany był do zgłaszania miejsca pobytu nawet wtedy, gdy pobyt ten związany był z wyjazdem wakacyjnym, odwiedzinami u krewnych czy przyjaciół lub miał charakter z innych powodów krótkotrwały. Projektodawca niniejszej ustawy uznał takie rozwiązanie za zdecydowanie nadmiernie biurokratyczne i charakterystyczne dla ustroju Polski sprzed1990 r. i nieodpowiadające współczesnym realiom demokratycznego państwa prawa.

Decyzja o zainicjowaniu procesu zniesienia obowiązku meldunkowego, w zamiarze projektodawcy, stanowi z jednej strony wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r. sygn. akt K20/01 stwierdzającego, że ewidencja ludności służy zbieraniu informatji w zakresie danych o miejscu zamieszkania i pobytu osób, a więc rejestracji stanu faktycznego, a nie stanu prawnego, i nie jest formą kontroli nad legalnością zamieszkania i pobytu. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego regulacje prawne przyznawały nadmierną ochronę właścicieli budynków, co zmuszało osobę pragnącą dopełnić obowiązku meldunkowego do prowadzenia długotrwałej i często kosztownej procedury. Analiza orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wykazuje, że nieuzasadnione było przekonanie, że właściciel (zarządca budynku) ma prawo wyrażania zgody na zameldowanie osoby w lokalu mieszkalnym stanowiącym jego własność, co naruszało konstytucyjną zasadę proporcjonalności. Powyższe znalazło wyraz w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych.

Z drugiej strony decyzja o zainicjowaniu procesu zniesienia obowiązku meldunkowego stanowi również rozpoczęcie procesu gruntownej przebudowy funkcjonowania administracji - integrację danych zawartych w rejestrach, usprawnienie obiegu informacji pomiędzy urzędami, poprawę relacji pomiędzy