P1280505

<Y*A£/Jjl-0 cJ/U lJa.    (YO

#g|<vW'V^&U-'Wv.    jq oo

ląl Rjwa.

(JOHANN) LUDWIG T1ECK

sercu radosny i lekki. Przepotężna sztuka przeciągnęła mnie na tamtą stronę i mogę chyba powiedzieć, że dopiero teraz naprawdę ją rozumiem i do głębi pojmuję. Jeśli potrafisz nazwać to, co mnie tak odmieniło, co przemówiło mi do duszy jakby głosami aniołów, to uczyń to i oświeć mnie co do mnie samego; podążyłem jedynie śladem mego ducha wewnętrznego, mojej krwi, której każda kropla wydaje mi się teraz czystsza.

Ach, czyż już kiedyś nie wierzyłem w święte opowieści i cuda, które wydają się nam niepojęte? Czy potrafisz właściwie zrozumieć i w nabożnym skupieniu oglądać wielki obraz, jeśli w tejże chwili nie w i e r z y s z w to, co przedstawia? I co to jest, że ta poezja boskiej sztuki dłużej teraz na mnie działa?

Twoje serce z pewnością nie odwróci się od mego, to niemożliwe, Sebastianie, módlmy się więc do tego samego Boga, aby coraz bardziej oświecał naszego ducha i zesłał na nas prawdziwą pobożność: nieprawdaż, przyjacielu mej młodości, że reszta nie powinna i nie może nas rozdzielić?

Bywaj zdrów i pozdrów ode mnie serdecznie naszego mistrza. Jeśli nawet nie podzielasz mych poglądów, ten list z pewnością sprawi Ci radość, dowiesz się z niego bowiem, że jestem szczęśliwy.

Przełożył Jacek St. Buras

się to z inną niż w oświeceniu percepcją sztuki — silniejsze oddziaływanie sztuki na zmysły. Ludwig Tieck był miłośnikiem włoskiej muzyki kościelnej, lecz do końca życia pozostał protestantem. Także Novalis nie przeszedł na katolicyzm mimo fascynacji średniowieczem, por. jego rozprawę Christenheit oder Europa (1799).

DYWAGACJE O SZTUCE DLA PRZYJACIÓŁ SZTUKI

BARWY

Ilekroć zaglądam do wnętrza cudownego świata i wyobrażam sobie, że widzę go po raz pierwszy, tylekroć zdumiewa mnie nieskończona różnorodność form, rozmaitość zachowań, jakimi każda istota wyróżnia się pośród pozostałych. Jak różnorako porusza się wszystko, co żywe i nieożywione, stworzenie, głaz, drzewo, krzew, jak różnej organizacji podlega i jak sprawcze życie wypuszcza w nim gałęzie i liście albo rozprzestrzenia się w postaci członków, płetw, skrzydeł. Świat roślin i królestwo kamieni związane są ciałem i duszą bezpośrednio z wytwarzającą wszystko ziemią. Ludzie i ród zwierzęcy stanowią odrębne państwo, tworzą się nieprzerwanie sami z siebie, a pozostałą naturę proszą jedynie o pomoc w swym istnieniu.

Ale jeszcze osobliwiej uderza mnie to, gdy przyglądam się rozmaitym barwom, przez które wszystkie przedmioty są jeszcze bardziej rozdzielone, a przecież z drugiej strony niejako spokrewnione i zaprzyjaźnione ze sobą. Jakiś niepojęty byt duchowy obleka jako miły dodatek wszystkie widzialne przedmioty, przy czym uie jest on rzeczą samą, a mimo to jest od niej nieodłączny. Jak cudownie piękny i kolorowy jest zielony las ze swymi drzewami, swymi ukrytymi kwiatami, żywymi

DYWAGACJE O SZTUCE...

Tyt. oryg.: Phantasien iiber die Kunst Jur Freunde der Kunst.

Przekl. wg: Wilhelm Heinrich Wackenroder, Samtliche Werke und Briefe, historisch-kritische Ausgabe, hg, von Silvio Vietta, Richard Littlejolws, Band I; Werke, hg. von S. Viettu. Heidelberg 1991, s. 189—192, 193—195, 233—239.