P1680489

MAREK DOBROWOLSKI

Dwuizbowość parlamentu jako zasada Konstytucji RP

1. Celem artykułu jest ustalenie, czy na gruncie Konstytucji RP obowiązuje zasada dwuizbowości parlamentu, a jeśli tak, to jaki jest jej zakres normatywny. Aby zrealizować tak postawione zadanie, należy zdefiniować samo pojęcie "konstytucyjna zasada dwuizbowości parlamentu", to zaś wymaga przyjęcia określonego rozumienia terminu "konstytucyjna zasada prawa".

Dotychczas doktryna prawa nie zdołała wypracować ostatecznej definicji pojęcia (terminu) "zasada prawa konstytucyjnego" ani nawet ustalić dla niego jednej nazwy. W artykule przyjmuję definicję ustaloną przez M. Zielińskiego - konstytucyjna zasada prawa to norma o szczególnej doniosłości, wyrażająca m. in. "istotne cechy danej instytucji"¹.

Zasada dwuizbowości parlamentu - zgodnie z tak definiowaną zasadą konstytucyjną - to norma lub normy o szczególnej doniosłości, charakteryzujące ustrój państwa przez wskazanie na istotne cechy władzy ustawodawczej.

W celu ustalenia obowiązywania na gruncie Konstytucji RP zasady dwuizbowości należy przede wszystkim wskazać normę wprowadzającą dwie izby parlamentu oraz wykazać jej doniosłość. Do tego konieczne jest wskazanie przepisu lub grupy przepisów, i których normę tę można odtworzyć, a więc wskazać na podmioty, które są adresatami tej normy i określić, na czym ma polegać nakazane postępowanie².

Podstawowym warunkiem istnienia zasady-normy dwuizbowości jest ustanowienie w konstytucji normy powołującej - w formule utrwalonej w polskiej tradycji ustrojowej •dwa organy odpowiadające uznanym powszechnie cechom "izby parlamentarnej"³.

1

   Por. szerzej M. Zieliński: Konstytucyjne zasady prawa [w:] Charakter i struktura norm j Konstytucji, Warszawa 1997, s. 67.

2

   Tamże, s. 70

3

   W klasycznym modelu dwuizbowości istnieje jeden organ złożony z dwóch izb. Taki I model wyróżnia np. J. Czajowski (Senat Rzeczypospolitej Polskiej pierwszej kadencji 1922-1927, 1 Warszawa 1999, s. 26), analizując strukturę parlamentu w poszczególnych projektach złożonych I do Sejmu Ustawodawczego (1919-1922). Natomiast W. Komamicki (Polskie prawo polityczne. i Geneza i system, Warszawa 1922, s. 400) pisze: "W ten sposób konstytucja polska [Marcowa -| MD.] przyjmuje system dwuizbowy, aczkolwiek w formule użytej w art. 2, odbiega od tradycyjnego

sformułowania zasady dwuizbowości. Zamiast bowiem koncepcji organu legislatywy - parlamentu, i złożonego z dwóch izb, przyjmuje konstytucja istnienie dwóch organów reprezentacyjnych w