PB040727

252 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

ków o dużej sile bójczcj ilość preparatu można obniżyć do 300 ml/m² ry, wierzchni.

Spektrum działania substancji czynnych preparatów dezynfekcyjnym, obrazuje poniższe zestawienie (Lipiec, 2003):

Substancja czynna	Ściana komórkowa	Błona komór kowa	Denaturacja białek	Inaktywacja enzymów	NiszczcniT kwasów nukleinowych
Kwas		+	+	+
Alkohol		+	+	+
Zasada	+	+	+	+	■
Aldehydy		+	+	+	+ ~~
Fenole	+	+	+
Czwartorzędowe związki amoniowe		+	+

+ - główne miejsce/sposób działania substancji czynnej

6.1.2.2. Charakterystyka środków dezynfekcyjnych

Obecnie znajduje się na rynku wiele różnych środków odkażających lub myjąco-dezynfekcyjnych, krajowego lub zagranicznego pochodzenia Pogrupować je można następująco:

Związki alkaliczne (zasady)

Wodorotlenek sodu (soda kaustyczna, ług sodowy) dobry środek odkażający, wywołuje pęcznienie białek plazmatycznych, zmydla tłuszcze i wiąże cząsteczki zanieczyszczeń, a więc dodatkowo ma działanie czyszczące.

Roztwory wodne (NaOH) niszczą szeroką gamę drobnoustrojów chorobotwórczych. Podwyższenie temperatury roztworu do 60-70 °C wzmaga wydatnie bójcze działanie wodorotlenku sodu. Najczęściej używa się 2-5% roztworów sody żrącej. Pod wpływem takich stężeń giną wegetatywne formy większości bakterii oraz wirusy. Przy takich chorobach jak pryszczyca, pomór świń, czy wirusowe zapalenie mózgu i rdzenia, gorące roztwory sody żrącej uważane są za najlepsze środki odkażające.

Przetrwalniki wąglika przebywające w warunkach naturalnych niszczy dopiero 10% roztwór NaOH z dodatkiem 10% NaCl. Te silne stężenia NaOH nie zabijają natomiast grzybów wywołujących choroby skóry u zwierząt. Wszelkie czynności wykonywane z sodą żrącą wymagają zabezpieczenia ludzi odzieżą ochronną i sprzętem ochrony osobistej. W zimie zaleca się dodatek 5% NaCl, aby uniknąć szybkiego zamarzania płynu. Działa żrąco na metale. Wodny roztwór sody żrącej sporządza się następująco: 5 kg sody

zalewa się 7,5 I wody i miesza drewnianą łopatką aż do zupełnego puszczenia się w wodzie. W ten sposób uzyskuje się ok. 9 ł podstawo 40% roztworu, z którego w miarę potrzeby sporządza się właściwy

_lvV6r. Chcąc uzyskać 2% roztwór rozcieńcza się 1,8 I roztworu podsta-*^\_VCgo w 501 wody. Do dezynfekcji rąk, powłok ciała używa się 1% roz-vór. który uzyskuje się przez rozcieńczenie 1,8 I w 1001 wody. Po przebudzeniu dezynfekcji pomieszczenie należy przewietrzyć.

Ług potasowy - sposób użycia i działanie podobne jak ługu sodowego. Wapno (wapno niegaszone, wapno palone, tlenek wapnia). Dopiero dodanie wody otrzymuje się wapno gaszone (wodorotlenek wapniowy £a(0H):). o znacznych właściwościach bakteriobójczych. Roztwór roboczy rymujemy przez dodanie do 1 części wapna gaszonego 4 części wody. Uzyskuje się 20% tzw. mleko wapienne, które używane jest do dezynfekcji. Mleko wapienne sporządza się w ilości potrzebnej na 1 dzień pracy, gdyż wodorotlenek wapniowy łatwo łączy się z CO2 z powietrza i przechodzi w węglan wapniowy nieszkodliwy dla drobnoustrojów.

Dezynfekcję przeprowadza się przez dokładne 1-3-krotne bielenie ścian, sufitów, drewnianych podłóg i wszystkich urządzeń w chlewni. Świeżo gaszone wapno działa bakteriobójczo na formy wegetatywne i przetrwal-nikowe, wirusy i grzyby, niszczy także pchły, pluskwy oraz ich jaja.

Praca z wapnem wymaga stosowania pewnych środków ostrożności.

Kwasy

Kwas nadoctowy i preparaty sporządzone na jego bazie. Jest związkiem o wysokiej aktywności bakteriobójczej. W stężeniu 0,1-0,5% zabija formy wegetatywne i przetrwalnikowe bakterii, w tym także prątki kwaso-odpome. Zanieczyszczenie odkażanych powierzchni substancjami organicznymi obniża w znacznym stopniu działanie dezynfekcyjne kwasu nadoctowego. Powierzchnie porowate, chropowate wymagają wyższych stężeń tego związku, niż powierzchnie gładkie.

Na bazie kwasu nadoctowego znane są preparaty o nazwie handlowej Wofasteril i Persteril. Są to silne środki dezynfekcyjne niszczące wirusy oraz bakterie i grzyby wraz z zarodnikami. Zawierają ok. 40% kwasu nadoctowego w roztworze stabilizującym. Działanie ich polega na szybkiej dyfuzji przez błony komórkowe i poprzez wysoki potencjał oksydoredukcyjny - niszczenie systemu enzymatycznego drobnoustroju. W Polsce na bazie kwasu nadoctowego wyprodukowano preparat o nazwie KN-10. Jest on dobrym środkiem dezynfekcyjnym, cechującym się silnym działaniem ||jj| terio-, sporo- i wirusobójczym. Zanieczyszczania organiczne, takie jak