Pok tafil1546

dzielają się wypełnione ziarnami zymogenu pęcherzyki wydzielnicz_G L stępme pęcherzyki wydzielnicze, przy udziale układu mikrotubuli, przemy czają się w kierunku błony komórkowej części przyszczytowej komór# pęcherzykowych i pozostają tam aź do czasu wydzielenia do światła pę_c* rzyka trzustkowego.

Cały proces od syntezy enzymu do osiągnięcia przez enzym dojrzahtr, i wydzielenia do światła pęcherzyka trwa około 50 min. Ocenia się, że jedyncza komórka pęcherzykowa wytwarza w ciągu godziny około 600 mr nów cząsteczek enzymów. Syntetyzowanie i wydzielanie enzymów trzustfo

RYCINA 11.7,17. Receptory błonowe komórek pęcherzykowych trzustki, sposoby ich pobodze-nm wtórne przekaźniki pośredniczące w przekazywaniu bodźców wydzlelniczych oraz etap* syntezy enzymu trawiennych. G - aktywne białko G z podjednostką <i_t, G_a - aktywno G z prtiednoetka o . pobudza.^ fosfollpazo C (PIC); PIP. - 4,5-dwufosforan fosfatydytoto

#ych jest pobudzane hormonalnie i nerwowo W części boczno-przypod-stawnej komórek pęcherzykowych stwierdzono występowanie swoistych receptorów błonowych dla cholecystokininy (CCK), acetylocholiny, bombę-zyny, VIP i sekretyny. Komórki pęcherzykowe mają dwa rodzaje receptorów cholecystokininowych: CCK_A o dużym powinowactwie do CCK i receptory CCKg, które łączą się z CCK i gastryną. Acetylocholina działa na komórki pęcherzykowe przez receptory M₃ W przenoszeniu sygnału międzywydziel-niczego po pobudzeniu receptorów błonowych pośredniczą białka G. które następnie aktywują cyklazę adenylową lub fosfolipazę C (PLC). Główne hormony pobudzające wydzielanie enzymów trzustkowych - CCK, bombezyna i acetylocholina - działają przez aktywację PLC, natomiast VIP i sekretyna przez aktywację cyklazy adenylowej (ryc. 11,7.17).

Białka G składają się z trzech podjednostek: a, p i y. W stanie spoczynkowym te trzy podjednostki tworzą wspólny kompleks, a podjednostka a jest dodatkowo połączona z guanozyno-difosforanem (GDP). Występuje kilka typów podjednostek a. Podjednostki a_q i a„ pobudzają aktywność PLC, natomiast podjednostka a₅ pobudza, a podjednostka a hamuje aktywność cyklazy adenylowej. Po zadziałaniu swoistego liganda na receptor błonowy, następuje odłączenie GDP od podjednostki a, a przyłączany jest guanozy-no-trifosforan (GTP). Powoduje to oddzielenie się podjednostki a od podjednostek p i y oraz łączenie się jej z PLC lub cyklazą adenylową Połączenie podjednostki a_q lub a„ z PLC powoduje aktywację PLC, co prowadzi do hydrolizy 4,5-difosforanu fosfatydyloinozytolu (PIP₂) do 1,4,5-tnfosforanu inozytolu (IP₃) i diacyloglicerolu (DAG).

Śródkomórkowe zwiększenie stężenia IP₃ zwiększa stężenie Ca^2, w cy-toplazmie. Jony Ca²* łączą się następnie z kalmodulmą, a powstały kompleks kalmodulina-Ca²* zmienia aktywność kinaz białkowych, co prowadzi do pobudzenia wydzielania enzymów trzustkowych. Również DAG wraz z |onami Ca²* wpływa na aktywność kinaz białkowych, regulujących aktywność wy-dzielniczą komórek pęcherzykowych.

Połączenie się podjednostki a, z cyklazą adenylową prowadzi do aktywacji tej cyklazy, co powoduje zamianę ATP do cyklicznego AMP (cAMP). Powstały cAMP pełni rolę wtórnego przekaźnika śródkomórkowego i zmienia aktywność śródkomórkowych kinaz białkowych, co - podobnie jak w przypadku aktywności PLC - prowadzi do pobudzenia wydzielania enzymów trzustkowych.

Pobudzenie wydzielania wodorowęglanów przez trzustkę odbywa się głównie za pośrednictwem sekretyny, która łącząc się z receptorami błonowymi, zmienia konformację białek G i aktywuje cyklazę adenylową