Picture0 (2)

84

Połączenie	Nazwa systematyczna	Nazwa dopuszczalna
Sole kwaśne i zasadowe
NaHCOj	wodorowęglan sodu
KHS	wodorosiarczek potasu
KNaCO,	węglan potasu i sodu
MgCI(OH)	chlorek wodorotlenek magnezu
CuC123Cu(OH)2	chlorek triwodorotlenek di miedzi
MgTi03	tritlenek magnezu (11) i tytanu (IV)
Związki koordynacyjne
|Ag(NH3)2]CI	chlorek diamina srebra (I)
[Cu(H20).,JS04	siarczan tetraakwa miedzi (II)
K4|Fe(CN)6]	heksacyjanożelazian (II) tetrapotasu
K3[Fe(CN)6]	heksacyjanożelazian (III) tripotasu
|AI.(I l20)6]CI3	chlorek heksaakwa glinu (III)
[CoCl(NH3)5]S04	siarczan pentaamina chlorokobaltu (III)
Związki addycyjne
3C’dS04 811,0	siarczan (VI) kadmu - woda (3/8)
Na2C03 • IOII20	węglan sodu - woda (1/10)
CaCl2 • 8NH3	chlorek wapnia - amoniak (1 /8)
[Fe,(H20)6]S04 ■ HjO	monohydrat siarczanu (VI) heksaakwa-żelaza (II)
Wodorki
B2II6	diboran	dwuborowodór
PbH4	plum ban
ph3	fosfan
h2s	sulfan	siarkowodór

Ligandy    •

F"-fluoro, Cl' - chloro, Br - bromo, O²' - okso, HO'-hydrokso, OJ' - perokso. S^:    lio,

HS' - merkapto, CN~ - cyjano. II₂0 - akwa, NH₃ - amina, CHjCOO - octano

Rodniki pierwiastków

As - arscnio, B - boria, F - fluorio, P- fosforio, Pb plumbio, K - kalio. I Ig mcrkurio, Ca - kalcjo, Fe - ferrio

1.18. Wybrane wiadomości z systematyki nicoi ^auic/m j

W rozdziale tym omówiono pierwiastki i związki chemiczne najeżę • spotykane w praktyce.

1.18.1. Wodór

Wodór jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem we ws/etlc. cic. Analiza widmowa światła wysyłanego przez gwiazdy wykazuje, />• \* szość z nich składa się głównie z wodoru. Znane są jego trzy izotopy; wodót deuter ^ D, tryt ]T. W normalnych warunkach wodór 11.. jest gazem (najlżej¹ ze wszystkich gazów, 14 razy lżejszym od powietrza) bez smaku i zapt Otrzymuje się go przede wszystkim z wody (elektroliza, redukcja chemie W związkach występuje na +1 stopniu utlenienia (większość związków), i stopniu utlenienia (wodorki) i na 0 stopniu utlenienia (ll>). W przyrodzie w puje głównie w związkach (woda, węglowodory itd.). Bierze udział w reak jako reduktor, zmieniając stopień utlenienia od 0 do i I (np. redukcja Ile metali), albo jako utleniacz, przy zmianie stopnia utlenienia od 0 do I (lip \ (lorkach metali). Temperatura topnienia wodoru wynosi 13,95 Is. ( a temperatura wrzenia 20,38 K (-252,77°C). Wyróżnia się ortowodói i pa dór, których magnetyczne momenty jądrowe mają przeciwne zwroty, Wył podobieństwo do litowców i fluorowców.

Wodór spala się gwałtownie w tlenie, dając jako produkt wodę

2 ll₂ + 0₂ = 2 H₂0.

Może więc być wykorzystywany jako paliwo (np. w rakietach) Kataliz, reakcji jest platyna. Jest wykorzystywany do utwardzania tłuszczów i w lu reakcjach redukcji.

Izotop wodoru deuter występuje w wodzie ciężkiej I ).>(), mającej ważi czonie w technice atomowej. Jest wykorzystywany również w reakcjach Jądrowych.

Wodór tworzy wodorki jonowe (np. Nuli Na > II) oraz kowali (up horowodory), / atomami clcktroujemnymi, takimi jak tlen, lluoi tworzy wiązania wodt>rowc

Woihu gazowy j»".l wykotzytdywnny do syntezy amoniaku Nlli (pro beta)

l II. i N, Nil,

4