rośliny III

Drzewa i krzewy - ochrona całkowita

Cis pospolity

Taxus baccata

Icst gatunkiem przyjmującym pokrój drzewa lub krzewu. Koronę ma stożkowata i rozłożysta, często sięgając) do ziemi. W sprzyjających warunkach osiąga wysokość 20-25 m, zwykle jest jednak znacznie niższy i często przyjmuje krzaczasta postać. Rośnie niezwykle wolno, może osiągnąć wiek prawie 2000 lat. W Polsce najstarsze okazy maja około 1250 lat. Dziś na większości stanowisk cisy występują już tylko pojedynczo, a największe skupiska tych drzew uznane są za rezerwaty. W największym rezerwacie w Borach Tucholskich znajduje się około 3500 drzew w różnym wieku. Najgrubszy w Polsce okaz ma obwód pnia ok. 5 m, najgrubszy na świecie znajduje się w Anglii (obwód ok. 11 m). Cala roślina, z wyjątkiem czerwonej osnówki owocu, jest silnie trująca. Szczególnie wrażliwe na toksyny zawarte w tej roślinie są konie, większa dawka jest dla nich śmiertelna. Ptaki chętnie zjadają owoce cisa i w ten sposób rozsiewają nasiona. Cis jest rośliną rozdzielnopłciową i dwupienną, tzn. jego żeńskie i męskie kwiaty rozwijają się na oddzielnych osobnikach. Kwiaty żeńskie są mało widoczne, zielone, okryte licznymi łuskami; kwiaty męskie z żółtym pyłkiem, zebrane w kotki, są osadzone rxł spodu gałązek. Igły cisa są spłaszczone, ostro zakończone, od spodu jaśniejsze, osiągają ok. 2-3 cm długości. Pień pokryły jest cienką korą koloru czer-wonobrązowego, odpadającą płatami. W odróżnieniu <xł innych drzew iglastych drewno cisa nie zawiera żywicy. Jest ono ciężkie i twarde, ale bardzo sprężyste i łatwo daje się toczyć i polerować. Używano go do wyrobu mebli i przedmiotów codziennego użytku: kusz, rękojeści, strzał, luków, instrumentów muzycznych itp. oraz jako materiału na wyroby artystyczne, np. rzeźby. W ciągu ostatnich wieków cis stał się rośliną rzadko spotykaną na stanowiskach naturalnych na skutek intensywnego wycinania lasów. Cis pospolity jest drzewem najwcześniej objętym w Polsce ochroną gatunkową - już w 1423 roku król Władysław Jagiełło wydał dekret w tej sprawie. Cisy często sadzone są w parkach, na cmentarzach i w ogrodach, gdzie ceni się je ze względu na możność nadawania im rozmaitych form pokrojowych. Doskonale znoszą strzyżenie i bywają używane na szpalery i żywopłoty. Ochronie podlegają tylko rośliny występujące na stanowiskach naturalnych.

ufeiMsa Q

7