s010 (2)

Gerard jako młody dziennikarz zetknął się z wykorzystaniem wiedzy archeologicznej w praktyce badawczej i postanowił wiedzę tę upowszechnić. Nadał jej wszakże niespotykaną formułę. Przekaz wiedzy archeologicznej poprzez praktyczną rekonstrukcję. W ten sposób powstał kilkudziesięcioodcinkowy cykl filmów dokumentalnych pt. „Robinsonowie”. Miałem przyjemność w nim uczestniczyć i wcielać się w postacie naszych przodków, którym otaczający świat stawiał całkiem niebanalne wyzwania. Ich realność dosłownie odczułem na własnej skórze. Gerard „nie brał jeńców”, czyli nie szedł na żadne ustępstwa. Sierp krzemienny musiał ścinać trawę, a w uszytych przez siebie butach musiałem grać godzinami niekończące się duble (powtórki). Jeśli nie potrafiłem rozpalić ogniska przy pomocy świdra ogniowego, to tak długo próbowałem, aż wreszcie zrozumieliśmy, gdzie tkwił błąd. W momentach czarnej rozpaczy, kiedy brakowało nam pomysłów, Gerard sięgał po podręcznik Mearsa i krok po kroku powtarzaliśmy jego zalecenia.

Skuteczność narzędzi i urządzeń prezentowanych w książce zaskakiwała nas samych. Śmiało można powiedzieć, iż skoro tacy laicy jak my potrafiliśmy sobie poradzić z prezentowanymi rozwiązaniami technicznymi, to umożliwiały one swobodne przeżycie ludziom epoki kamienia. Czasami było bardzo ciężko, nieprzyjemnie i śmiem twierdzić - niebezpiecznie; kiedy powierzałem swoje cenne życie linie uplecionej własnoręcznie z trawy lub (nakłaniany przez Gerarda) opychałem się jakimiś podejrzanymi korzeniami, które Mears reklamował jako soczyste i pożywne. Była to jednak przygoda mojego życia. Przygoda, na którą wyruszyliśmy z Gerardem jedynie w towarzystwie Mearsa, w trakcie której spotkaliśmy wielu ciekawych ludzi (nawet całą drużynę harcerską), a wreszcie któregoś dnia wyruszyli z nami nasi synowie. Czego i Tobie, drogi Czytelniku, z całego serca życzę.

Reklamacje i uwagi przyjmuję codziennie w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie.

Wojciech Borkowski

WSTĘP

„Synu, musisz wiedzieć, że nikt na tym świecie ci nie pomoże..., musisz pobiec do tamtej góry i z powrotem. To uczyni cię silnym. Wiedz, mój synu, że nikt nie jest twoim przyjacielem, nawet siostra, ojciec, matka. Twoje nogi są ci przyjaciółmi, twój rozum jest ci druhem, twoje ręce to twoi przyjaciele, musisz nimi czegoś dokonać”.

Słowa Apacza ojca, Morris Opler, Życie Apacza

Czy lubisz czyste powietrze, rześką wodę i wspaniałą dziką przyrodę? Jeżeli tak, to nie odkładaj tej książki, bo została napisana właśnie dla Ciebie. Opisane w niej umiejętności nie są niczym nowym, ludzie, którzy opanowali je i od prawie stu lat piszą o nich, nadali tej dziedzinie wiedzy nazwę doskonale oddającąjej sens - „sztuka lasu”. W ciągu ostatnich lat uczyniono z niej domenę prawdziwych „hardzieli” i przemianowano na „sztukę przetrwania”. Nie byłoby w tym nic złego, lecz w trakcie tych przemian niektóre techniki utraciły swój pierwotny sens i sąniewła-ściwie opisywane. Dla ludzi, którzy od najmłodszych lat uczyli się tych pradawnych technik i wciąż z nich korzystają, owe wypaczenia, chociaż czasem zabawne, są bardzo niepokojące. Świadczą one o upadku i stopniowym zanikaniu wiedzy oraz doświadczenia, które dawniej przechodziły z ojca na syna i z matki na córkę. Gdyby znikły bez śladu, byłoby to wielką tragedią, ponieważ są one naszym dziedzictwem, żywą więziąz paleolitycznymi przodkami. Pozwalająnam obserwować i rozumieć naturę w sposób nieskażony naleciałościami cywilizacji.

Dzisiaj coraz trudniej jest dotrzeć do tej pradawnej wiedzy, wielu bowiem dawnych mistrzów odeszło, a nie żyjemy już pośród dzikiej przyrody i nie musimy tak jak ongiś walczyć o przetrwanie. Tylko nieliczni znajdują czas na długotrwałe terminowanie w dziczy. Jeżeli jednak będziesz cierpliwie zgłębiał opisane w tej książce techniki, powoli opanujesz je, a z czasem nauczysz się perfekcyjnie je wykonywać. Umiejętności te, raz wyuczone, pozwolą Ci być w pełni samowystarczalnym w naturalnym środowisku. Studiując je będziesz miał również okazję poznać lepiej siebie. Nie jest to jedyna ich wartość. Nawet teraz, w dobie eksploracji kosmosu, osiągnięcie stanu harmonii z przyrodą, towarzyszące zgłębianiu tych umiejętności, zwiększy Twoją pewność siebie, uświadomi, jak kruchy i wymaga-

11