SA400005

DAWNE WOJSKO POLSKIE OD PIASTÓW DO JAGIELLONÓW

od nich wojowników. Chłop natomiast zgłaszał się pieszo, z tarczą, włócznią i toporem oraz lukiem. Powstawały w ten sposób osobne oddziały konne, złożone z „pancernych" i piesze, składające się z „tarczowników”. Autor najstarszej kroniki polskiej. Anonim Gall. podaje, że w wojsku Bolesława Chrobrego było:

„Z Poznania 1300 pancernych i 400 tarczowników, z Gniezna 1500 pancernych i 5000 tarczowników, z grodu Włocławka 800 pancernych i 2000 tarczowników; ci wszyscy niezwykle waleczni i wprawieni w rzemiośle wojennym występowali do boju za czasów wielkiego Bolesława”¹.

Liczba chlopów-tarczowników była więc znacznie większa (13 000 ludzi) niż rycerzy-pan-cemych (3900 ludzi).

oddziały, a setka ich znaczy tyle, co d/ setek innych wojowników. Daje on tym n _ltl odzież, konie, broń i wszystko, czego tyli; trzebują. A gdy jednemu z nich urodzi się d/ ₀ Mieszko każe mu wypłacać żołd od chwili u nia, czy będzie płci męskiej, czy żeńskiej" Zapewniając członkom swej drużyny ci o-nałe warunki, książę posiadał podległą .>ie bezpośrednio wierną grupę ludzi, gotową w dej chwili do boju. Stanowiła ona w jego rękach nie tylko znakomite narzędzie do walki z nieprzyjacielem, który napadł na kraj, czy do wypraw mających na celu zdobycie sąsiednich terytoriów, lecz również do utrzymywania w posłuszeństwie ludności własnego państwa, szczególnie zaś do zmuszania jej do płacenia danin na rzecz księcia.

Pancerni Mieszka I

Drużyna książęca

Obok pospolitego ruszenia rycerzy i chłopów w skład wojska polskiego wchodziła w tym okresie drużyna książęca. Była ona najlepiej uzbrojoną i wyszkoloną formacją, złożoną z zawodowych żołnierzy, zależnych bezpośrednio od władcy. Kupiec i podróżnik arabski, Ibrahim ibn Jakub, który odwiedził kraje słowiańskie w drugiej połowie X w., pisze o drużynie Mieszka I: „Ma on 3000 pancernych, podzielonych na

Z biegiem czasu w obrębie drużyny książęcej nastąpiło również rozwarstwienie. Część drużynników, wzbogacona głównie dzięki łupom wojennym, weszła do warstwy możnych, inni. mniej zamożni, przekształcili się w rycerzy.

Uzbrojenie

Wiadomo, że bardzo ważnym elementem sprawności bojowej wojska jest jego uzbrojenie. Była również mowa o różnicach w uzbrojeniu konnych i pieszych wojowników polskich

6

1

Anonim tzw. Gall, Kronika Polska, przełożył i oprą- ¹ Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do Wijów cowal R. Gródecki, Kraków 1923, s. 77.    słowiańskich, wydał T. Kowalski, Kraków 1946, s. 50.