skanowanie0002 (202)

108 Część druga - Część ogólna prawa cywilnego

podmiot, z działaniem na cudzy rachunek, przenoszeniem cudzego oświadczenia woli, czy wreszcie z różnymi przejawami pomocy przy dokonaniu czynności prawnej. Do takich instytucji zalicza się w doktrynie: zastępcę pośredniego, posłańca, organ osoby prawnej¹³.

Istotą działania posłańca jest to, iż przenosi on przygotowane już wcześniej oświadczenie woli innej osoby do wskazanego adresata. Osoba ta sama nie składa żadnego oświadczenia, a tylko jest „przekaźnikiem” takiego oświadczenia. Jego działanie określa się wg schematu „on mówi że chce”. Przedstawiciel, składa oświadczenie woli wg schematu ,ja mówię w jego imieniu, że ja chce^A(\ Rola posłańca sprowadza się więc do wykonania czynności faktycznej.

W odróżnieniu od przedstawiciela, posłaniec nie składa oświadczenia woli, nie musi go znać ani rozumieć. Co więcej warunkiem koniecznym do pełnienia tej funkcji nie jest posiadanie zdolności do czynności prawnych( może to być więc nawet małoletni).

Istotne zagadnienie ma jednak możliwa do zaistnienia kwestia zniekształcenia oświadczenia woli przekazanego przez posłańca regulowana w art. 85 KC¹⁷. Postanowienie tego artykułu bez wątpienia wskazuje na instytucje posłańca, którego zniekształcone oświadczenie należy traktować tak jak błąd przy składaniu tego oświadczenia woli.

Zasadnicza różnica między przedstawicielem a zastępcą pośrednim polega na tym, że zastępca pośredni dokonuje czynności prawnej we własnym imieniu, |!e na rachunek innej osoby. Oznacza to, że zastępca pośredni jest stroną takiej czynności, jej skutki prawne powstają po stronie zastępcy, który następnie ma obowiązek przenieść na osobę zastępowaną prawa nabyte na podstawie takiej czynności, a osoba ta ma obowiązek zwolnić go z zaciągniętych na jej rachunek zobowiązań. Często wobec osób trzecich, te na czyj rachunek działa zastępca pozostaje nie ujawniony. To zastępca nabywa prawa i zaciąga zobowiązania, które w dalszej kolejności zostaną przeniesione na osobę zastępowaną. Przykładem zastępcy pośredniego jest komisant (art. 765 KC), w tym charakterze może również działać zleceniobiorca (art. 734 KC).

Organ osoby prawnej z kolei - w odróżnieniu od przedstawiciela - stanowi element wewnętrznej struktury organizacyjnej osoby prawnej, wchodzi w jej skład, nie posiada odrębnej od osoby prawnej podmiotowości, choć składa się - w zasadzie - z osób fizycznych będących odrębnymi podmiotami prawa. Tworzy on wole tej osoby prawnej i działa za nią, a nie w jej imieniu (choć przepisy ustaw nie si

¹⁵    Z. Radwański, Prawo cywilne, 1993, s. 205-206; E. Gniewek, Komentarz, 2006, s. 234,

¹⁶    A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne, 2000, s. 337).

¹⁷    Art. 85 KC - Zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma tak: same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia.