skanowanie0003 (228)

enfir<H,d- nljr mqjlk* przejść, nazywamy zawlśgiom promieniowanin ii o te J♦ęerg-ll**' jpfrejj.,elektrony padające na' adsorbent jpoaladają różne onergle, ^wówczas^używa się pojęcia maksymalnego zasięgu ^Xm*)<    ' ‘Który---odpowiada zasięgowi ^ elektronów'• ó^największej

nnorgii- ^Emax • Gdy rozpatrujemy zależność ilości elektronów od drogi x , -jaką przebyły w dąnęj_ subs.tancji, to przy wartościach x < 0/8^xmax ² wystarczająco dobrym przybliżeniom możemy stosować wzór:

U'° A^C\®*V

C7

/

■ N = Nj exp (- u x),    (45.4)

gdzie p oznacza tzw. liniowy współczynnik pochłaniania.

Wzór (45.4) możemy, oczywiście, zapisać także w postaci:.

N = N_q exp (- p x),    .    (45.5)

gdzie p oznacza gęstość danej substancji.

Wielkość    p‘/p    nazywamy masowym- w:śpó ł.c zyiin i k i e ni

pochłaniania el-ektror?©w,i (wyraża się ona w [cm²/g] ). Wielkość px oznacza masę na jednostkę powierzchni danej substancji (wyraża się ona w [g/cm² ) ) . Ma spw# ^ wą    po c hł a niania

jest prawie stały _ dla różnych^ ' ośrodków:    W przypadku

pierwiastków lekkich zasięg xp elektronów wyrażony w (g/cm²] jest tylko o około 20 % większy niż dla ołowiu.

Równanie (45.5) można zapisać w postaci wygodnej dla wykonania niniejszego ćwiczenia:

ln N = a p x + b,    (45.6)

gdzie a= - ^ /    b= ln N_q.

Pochłanianie promieniowania y i x

Omawiając pochłanianie promieniowania & w materii należy porównać to zjawisko z efektami, jakie towarzyszą propagacji' innych* rodzajów promieniowania jądrowego. Prpięi^i^owąn^" gąmm'a«

(promieniowanie elektromagnetyczne erifii tottarie w wyniku_ [ii zomilfó' jąder atomowych) oddziałuje; z- materią inaczej aniżeli im 1 adowane cząstki /3 lub a (podwójnie zjoniz.owane atomy- helu 'iii' ).    ^; Różnica występuj-e w wyraźnie większej**’ zdblriości

przenikani a -¹ ‘■pr żeż'- tt®terię;_v promieni    y, Faktem jest, iż dla

.promieniowania • y obowiązuje również owa charakterystyczna Wykładnicza • zależność natężenia promieniowania od drogi i prze bywanej ■ ^: ■ w • ośrodku absorbu jącym., opisywana '• wzorem analogicznym matematycznie do wzoru ( 45.4) Jednak |§|| przypadku i. i omieni owa ni a "" y 'nie można wyznaczyć maksymalnego zasięgu (jak to ma miejsce dla cząstek obdarzonych ładunkiem).

Przy- abso.rp.ej i f?)iQmi en i ...^: y w materii zachodzą, trzy procesy:

A) abtorpcoa fotóelektryczna,

b) rozpraszanie cómptóhowskie przez elektrony w' atómiey>

C) powstawanie;par. elektron - pozyton w wyniku oddziaływania pomiędzy fotonami-' a 'polami * elektrycznymi jąder atomowych;

promieniowania« y w ma-terii jest' sumą.; współcz^    opi§ująćyĆh absorpcję zachodzącą

w wyniku występowania tych trzech .wymienionych' procesów. Ponadto współczynnik absorpcji silnie zależy . ód energii E kwantów padającego na materię promieniowania y oraz od rodzaju materiału absorbującego

P„(E) = T(E) + K (Ej + C (Ej,    (45.7)

O

gdzie x(E) , k (E) i C, (E) oznaczają kolejno współczynniki

absorpcji promieniowania y w wyniku występowania zjawiska

fotoelektrycznego, Comptona i tworzenia par elektron-pozyton.

Efekty fotóelektryczny prowadzi do jonizacji atomów absor-

benta Polega.'- on - na pochłonięciu fotonu przez atom, prąy czym

energia E- fotonu y zostaje przekazana pędnemu ż el^lltióhów,

; o

w wyniku czego uzyskujemy swobodny elektron o energii:

(45.8)

E * E - E .» e y j

gdzie oznacza,średnią energię jonizacji.