skanowanie0007 (81)

charakter raczej indywidualny lub rodzinny, rde grupowy, a motywacje (szukanie wyciszenia, kontaktu z przyrodą) były zdecydowanie bardziej osobiste niż społeczne (ratowanie Ziemi, tworzenie' nowej wspólnoty i nowych tożsamości).

„Nowoosadnicy” - taką nazwą, przyjętą już chyba w publikacjach, będziemy określać tę grupę pierwszej fali - osiadali w wioskach byłego województwa jeleniogórskiego oraz w okolicach pódlubelskiego Lubartowa³⁴ (na uwagę zasługuje tutaj obecnie najprężniejsza z nich, Dąbrówka). Sytuacja; której musieli stawić czoło, była nader specyficzna: oddalenie od dużych ośrodków, brak telefonów, dobrych dróg i połączeń komunikacyjnych. Niedogodności tę sprzyjały nawiązywaniu bliskich kontaktów, rodzeniu się trwałych przyjaźni, a nawet miłości; małe wspólnoty wymagały wzajemnego zaufania, gotowości niesienia sobie pomocy, umiejętności współdziałania -w*ramach kilkunastoosobowej grupy. Problemem nie lada okazało się zdobywanie funduszy, uprawianie przydomowych ogródków nie zapewniało bowiem wszystkich potrzeb. Stąd pomysły na działalność rzemieślniczą (wyplatanie koszy, wyrób ozdób, kilimów, gobelinów, rzeźb, patchworków;, zabawek, butów, naczyń, | plecaków, szachów, poduszek, biżuterii i' oczywiście bębnów), usługową (remonty i przenoszenie domów, tłumaczenie tekstów, lekcje języków obcych) czy artystyczną (przede wszystkim muzykowanie), ■ >

Stryszów (tam ECEAT-Poland, czyli Europę ah Center for Ecological Agriculture and Tourism) w okolicach Bielska-Białej oraz podpłocki Grzybów to najważniejsze ośrodki drugiej fali „nowoosadnictwa”, związanej z politycznym i gospodarczym przełomem 1989 roku. Poza wyborem nowych miejsc, odmienne były w tym wypadku także motywacje. Chodziło tym

268_ ■;. _ razem przede wszystkim o’ praktyczne wdrażanie założeń rolnictwa ekologicznego i rozwój pączkującej w Polsce agroturystyki. Cechą łączącą mieszkańców pierwszych alternatywnych społeczności wiejskich była niska świadomość własnej alternatywności, a także nikłe zainteresowanie instytucjonalizacją własnych idei i przekonań. Sami przyznąją, że termin „ekologia” pojawił się w sposób niezamierzony, niejako mimochodem, z czasem dopiero stosowany jako skuteczny oręż w walce z biurokratycznymi przepisami.

Zupełnie inaczej przedstawia się ta sprawa w odniesieniu do trzeciej, „najmłodszej” fali, którą tworzą osoby o pilnie sprofilowanych światopoglądach, świadomie odrzucające konsumpcjonistyczny way of life, nierzadko z autopsji znające zachodnie wzory kontr-kultury i alternatywności. Przedstawiciele tego nurtu (choć termin to żapewne zbyt szumny) od 1993 roku tworzą Dom Trzech Kultur „Parada” w Niedamiro-wie i wegańsko-anarchistyczną wspólnotę „Ekoespe-ro” w Bożewie koło Płocka (od 1998 roku). Niedami-rów akcentuje swoją kosmopolityczność, trzy kultury umieszczone w nazwie odwołują się do kultury polskiej, niemieckiej i czeskiej, a termin „Parada” tłumaczony jest z języka Hrabala jako „miejsce niebiańskie na ziemi”.

Wszystkie wyliczone tutąj wspólnoty wiejskie współtworzą specyfikę Wiejskich Alternatywnych Społeczności w Polsce. Realia społeczeństwa sieciowego Manuela Castellsa, próby przetrwania w społeczeństwie ryzyka Ulricha Becka, trudne do ominięcia wymogi transnarodowych powiązań opisanych przez Ulfa Hannerza czy wreszcie codzienne doświadczenie zglobalizowa-nia komunikacji, konsumpcji, produkcji, przepływu towarów i finansów, zamieszkiwania, tożsamości, zabawy i wojny sugerują, że WAS nie może funkcjonować

26£