skanuj0013

w tym miejscu płytkę sercową rnezodermy. Leży ona do prżodu od błony gardłowej i zrosła się z mezodermą przegrody poprzecznej Każde skrzydełko rośnie na boki, oddzielając ektodcrmę od entodermy i dochodzi do strefy połączenia listków rnazodermy pozazarudko-wej

, Skrzydełka wyrastające z tylnego końca smugi pierwotnej biegną wokół brzegów błony stekowej i łączą -się z mezodermą szypuły ffrzusznej. częściowo uczestnicząc w jej tworzeniu

W tym samym okresie z ogonowej ściany pęcherzyka żółtkowego wyrasta w kierunku rnezodermy szypuły brzusznej entodermalny uchyłek ornoczni.

Wczesny zarodek irójlistknwy posiada kształt jak gdyby spłaszczonej, groszkowatej tarczki. Następujące polem zmiany kształtu wynikają głównie z powstania i wzrostu cewy nerwowej, różnicowania się rnezodermy wewnątrz-zarodkowej, powstania wewnątrzzarodkowej jamy c-iala i powiększania się owodni.

Pod wpływem pierwotnego organizatora osiowe pasmo ektodermy między węzłem Henscna a błoną gardłową zaczyna grubieć i tworzy płytkę 'nerwową. Płytko ta jest szersza w części przedniej i wkrótce powstaje z niej podłużna rynienka nerwowa. Z boków jest ona otoczona pasmem tkanki późniejszego grzebienia nerwowego (str. 102). W miarę pogłębiania się rynienki nerwowej brzegi płytki wznoszą się i zawijają do środka, a potem łączą się w linii środkowej, tworząc cewę nerwową. Ponad cewą przebiega ciągła warstwa ektodermy. Tworzenie cewy nerwowej postępuje dalej W kierunku głowowym i ogonowym, ale końce cewy pozostają przez pewien czas otwarte, tworząc, otworki nerwowe przedni i tylny. W czaszkowej części płytki nerwowej znajdują się trzy zgrubienia, które po zamknięciu utworzą trzy pierwotna pęcherzyki mózgowe. Cewa nerwowa rośnie szybko rta długość, tworzy zgięcie grzbietowe i wkrótce zaczyna wybrzuszać się do jamy owodni,

W tym czasie meźodermo wewnątrzzarod-kov?a zróżnicowała się na trzy główne okolice: pasmo rnezodermy, lezące wzdłuż struny grzbietowej, mezodermę pośrednią, leżącą hucznie, od poprzedniej, i boczne płyty mszodermałne. rozciągające się od brzegu rnezodermy pośredniej do miejsca połączenia z mezodermą pozazarodkową. Poczynając od końca głowowego, mezodermą leżąca wzdłuż struny grzbietowej zaczyna się dzielić (segmentacja metameryczna) na szereg odcinków, zwanych Sonikami. Każdy somit uczestniczy w tworzeniu dwu przylegających do siebie kręgów i ich krążka tnijdzykręgowego, segmentu mięśni somatycznych i skóry. Mezoderma'po-średnia-uczestniczy w tworzeniu układu moczowego, gonad i nadnerczy.

W bocznych płytach rnc.zodermalnych, łączących się ze sobą w płytco sercowej, powstają między warstwami komórek liczne szczeliny, zlewające się w wewnątrzzarodkową jamę ciała. Początkowo jest to zamknięta jama o kształcie podkowy. Ramiona jej leżą w bocznych płytach rnezodermy. wzdłuż rnezodermy pośredniej. Pętla łącząca, która tezy w płytce sercowej, tworzy pierwotną jamę osierdziową. Mezodermą boczna zostaje w ten sposób podzielona na dwie blaszki otaczające jamę ciała. Mezodermą somatopłeury przylega do ekto deimy, a mezodermą splarrchnopłeury przylega do entodermy. Początkowo boczna ściana obu ramion jamy ciała utworzona jest przez strefę styku mezodermy pozazarodkowej, lecz wkrótce ściana ta ulega przerwaniu w jej tylnym odcinku i ustala się połączenie między wownątrzzaiodkową a pozazarodkową jamą ciała. Połączenie to znajduje 'się na wysokości późniejszego jelita środkowego i tylnego, w związku z czym nie mają one krezki¹'brzusznej.

Szybki wzrost układu nerwowego i powiększanie się jamy owodni prowadzi do poważnych zmian we wzajemnym położeniu głównych tworów, pochodzących z tarczki zarodkowej. Przodo mózgowie uwypukla się ku górze i do przodu, do jamy owodni. a przegroda poprzeczna. osierdzie i błona gardłowa przesuwają się ńa jego powierzchnię brzuszną, W końcu dochodzi do zupełnego odwrócenia ich położenia. Przegroda poprzeczna, leżąca początkowo do przodu od osierdzia, przechodzi na jego stronę brzuszną, a potem układa się do tylu od niego. Podobnie w ogonowym odcinku zarodka miejsce przyczepienia szypuły brzusznej, zawierającej ornocznię. przesuwa .się stopniowo na powierzchnię brzuszną. Procesy tworzenia fałdów głowowego i ogonowego wraz z nieco mniej nasilonym fałdowaniem bocznym prowadzą do włączenia górnej części wtórnego pęcherzyka żółtkowego w obręb ciała zarodka, jako cewy jelita pierwotnego, Wraz z postępującym powiększaniem się owodni linia jej przyczepu do zarodka staje się coraz mniejszą elipsą na brzusznej ścianie ciała i tworzy pierwotny pępek, Sznur pępowinowy jest więc pokryty z zewnątrz przez somatopleurę owodni,. która otacza szypulę brzuszną (i uwodnię), splanchnopieurę zwężającej się szypuły pęcherzyka żółtkowego (przewód żółtkowo-jełitowy — ductus inte-sfinovite/linu$) i połączenia między wewriątrz-zarodkową i zewnątrzzarodkową jamą ciała.

Przewód ż.ółtkowo-jelilowy łączy pęcherzyk żółtkowy z jelitem środkowym. Do przodu od niego teży.jelito przednie, ograniczone od strony głowowej przez błonę gardłową, a od strony brzusznej przez pierwotną jamę osierdzia i przegrodę poprzeczną. Do tyłu od jelita środkowego leży jelito tylno, sięgające do błony stekowej, Od brzusznej ściany jelita tylnego odchodzi entodermalna omocznia i mały uchyłek —- jelito ogonowe.

Wraz z postępem tworzenia się fałdów głowowego, ogonowego I fałdów bocznych, gruszkowata tarczka zarodkowa o prostej budowie przyjmuje stopniowo kształt przecinką, z rozszerzeniom głowowym i łagodnie zwiniętym tułowiom i ogonem. Pierwotna krzywizna